Οι γκρίζες ζώνες της ενημέρωσης...

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

Τι ακριβώς συνέβη με τις συζητήσεις που είχε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, με Έλληνες υπουργούς; Η απάντηση δεν είναι μια αλλά περισσότερες, παρότι αφορά το ίδιο θέμα. Σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης που στηρίζουν την κυβέρνηση, αυτό που έχει σημασία από αυτές τις συναντήσεις είναι η φράση του κ.Ντομπρόβσκις ότι «η συνεργασία Ελλάδας-δανειστών είναι σε σωστή πορεία». Άλλα μέσα ενημέρωσης που δεν φημίζονται για τη συμπάθειά τους προς την κυβέρνηση, είχαν διαφορετική εκτίμηση και πρόταξαν τη «σκληρή στάση που κράτησε ο αντιπρόεδρος  της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις επαφές του με υπουργούς της κυβέρνησης».

         

Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό. Υπάρχουν εκατοντάδες ανάλογα και πιο ειδικού βάρους φαινόμενα στην καθημερινή ειδησεογραφία, όπου γίνεται φανερό πως ο πολίτης-τηλεθεατής, αναγνώστης ή ακροατής δεν μαθαίνει μια αλήθεια, αλλά πολύ περισσότερες ανάλογα με την πολιτική ή κομματική στόχευση πολλών ΜΜΕ. Το αποτέλεσμα της πολύχρονης αυτής πραγματικότητας, την οποία ακολουθούν τα ΜΜΕ και η οποία δεν ξεχωρίζει την είδηση από το σχόλιο, έχει αρχίσει και φαίνεται .

Τα ΜΜΕ στην πλειονότητά τους έχουν χάσει μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας, ενώ και η οικονομική κατάρρευση πολλών από αυτά δεν είναι άσχετη από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν. Προτάσσοντας τα γεγονότα όχι με τις αναγκαίες δόσεις αντικειμενικότητας, αλλά προβάλλοντας τα γεγονότα μέσα από τον δικό τους παραμορφωτικό φακό.

         

Αν το θέμα αφορούσε αποκλειστικά τα Μέσα, μάλλον θα είχε και περιορισμένο ενδιαφέρον. Αφορά ωστόσο ολόκληρη την κοινωνία, αφού από αυτά ενημερώνεται και παράλληλα διαμορφώνει γνώμη και άποψη, οι οποίες στη συνέχεια «μεταφράζονται» σε συγκεκριμένη ψήφο. Αφορά, δηλαδή, την ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας. Τα Μέσα δεν -θα έπρεπε να-είναι αμιγώς εμπορικές επιχειρήσεις, αλλά παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην πολιτική μας συμπεριφορά. Άρα, έχουν παρεμβατικό ρόλο στην ίδια την δημοκρατία.

        

Αφορμή για όλα αυτά, η δημοσιοποίηση μιας έρευνας από το τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν είδε το φως της δημοσιότητας από πολλά Μέσα και αυτό ήταν αναμενόμενο. Τα αποτελέσματά της έρευνας δεν έβγαλαν κάτι για τα οποία τα ΜΜΕ θα πρέπει να είναι υπερήφανα. Σύμφωνα με αυτήν, στη διάκριση της είδησης από το σχόλιο, το 74,4 % των εφημερίδων δεν τηρούν επαρκώς τον συγκεκριμένο κανόνα (της διάκρισης), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους τηλεοπτικούς σταθμούς φτάνει στο 68,6%.

        

Τι μας δείχνουν τα αποτελέσματα αυτά; Πως πολλά Μέσα, αποφεύγουν να παραθέσουν την είδηση ως έχει, ώστε ο πολίτης να αποκτήσει την πρωταρχική πληροφορία και να την επεξεργαστεί ανάλογα με τους δικούς του αξιακούς κανόνες και παραμέτρους. Την περιπλέκουν με τη δική τους οπτική (πίσω από την οποία υπάρχει σκοπιμότητα) και έτσι εύκολα μπορεί κάποιος να μιλήσει για παραπληροφόρηση, αφού ο πολίτης θα μάθει για μια διαφορετική «αλήθεια». Συμβαίνει το παράδοξο δηλαδή, οι αλήθειες ακόμα και για αντικειμενικά γεγονότα να είναι περισσότερες από μια.

            

Προσπαθώντας να γράψω αυτό το κομμάτι, άκουσα από δύο διαφορετικά τηλεοπτικά κανάλια τα δελτία ειδήσεων. Δεν κατάλαβα τι ακριβώς συνέβη στις Βρυξέλλες στη Συνάντηση Κορυφής για τους πρόσφυγες.

Πέτυχε πράγματι η κυβέρνηση αυτά που είπε ο Τσίπρας και σχεδόν υιοθέτησε ένα κανάλι; Ή μήπως η συμφωνία είναι γεμάτη «γκρίζες ζώνες» όπως είπε ένα άλλο;