Ποια Παιδεία

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Παρωδία χαρακτήρισε τον διάλογο για την Παιδεία η Νέα Δημοκρατία και αποχώρησε. Μπα; Εχουν άποψη και σχέδιο για την Παιδεία οι άνθρωποι που την κατάντησαν μια εργαλειακή διαδικασία, που την έχουν συρρικνώσει σε σκέτη εκπαίδευση, βαρετή για τα παιδιά, αλλά χρήσιμη για παραγωγή εξειδικευμένων επιστημόνων που υπηρετούν τους μηχανισμούς της κρατικής μηχανής και τις καπιταλιστικές εταιρείες;

Τι να πεις για κυβερνώντες και εκπαιδευτικούς που έχουν αφαιρέσει από την Παιδεία το συναίσθημα, τη χαρά της συμμετοχής και την εισδοχή στη γνώση του ανθρώπου, στον πολιτισμό του και στην επιστήμη;

Μια κουρασμένη μετάδοση φλύαρων πατριωτικών εννοιών, αποκαθαρμένων από τη δύναμη της παράδοσης και της πολιτικής - πολιτισμικής τέχνης, από τη συγκίνηση και το συναίσθημα. Αυτό δεν είναι Παιδεία βεβαίως, αλλά είδος βασανιστηρίων! Οταν το σχολείο προβάλλει την Παιδεία (τη μάθηση) σαν αυτοσκοπό έχει ήδη αποτύχει.

Οι μαθητές διαβάζουν βαριεστημένα αφού δεν μπορούν να αναπτύξουν εκείνο που τρώει τα σωθικά τους, όταν, την ίδια ώρα, με ευθύνη των καθηγητών διαχέεται η καχυποψία και καλλιεργείται αμοιβαία δυσπιστία. Δεν υπάρχει συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ μαθητών και καθηγητών και αυτό είναι παταγώδης αποτυχία. Δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα σχέδια από την Πολιτεία.

Η φιλία, που όφειλε να είναι βασικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όπως και η σεξουαλικότητα έχουν αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό του καθενός απέναντι σε όλους· τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα παρασιωπώνται ως επικίνδυνα για τη διάπλαση του χαρακτήρα [κλείνουν τα μάτια στο γεγονός και προπαγανδίζουν μια τάχα εξομάλυνση που αποτρέπει τους μαθητές από τη βία(!) και προωθεί -λένε- την ειρηνική συνύπαρξη].

Ιδού ο θρίαμβος της ημιμάθειας και η αποθέωση της εικόνας της πραγματικότητας (και όχι της ψυχής αυτής της πραγματικότητας), ιδού η αγία διεκπεραίωση και μόνο. Χρειάζεται και οι εκπαιδευτές να εκπαιδευτούν και όσοι συντάσσουν τα σχολικά συγγράμματα· δεν αρκεί ένας λειτουργικός ορθολογισμός. Απαιτείται βελτίωση της εκπαιδευτικής συμπεριφοράς.

Να ένα απόσπασμα του Ζίγκμουντ Φρόυντ (αναφέρεται στο «Τοπία Ψυχής» του Ουμπέρτο Γκαλιμπέρτι, εκδόσεις «Ιταμος»): «Η μέση εκπαίδευση πρέπει να δημιουργεί στους μαθητές τη χαρά της ζωής και να προσφέρει καταφύγιο και στήριγμα σε μια περίοδο της ύπαρξής τους κατά την οποία οι ίδιες οι συνθήκες της ανάπτυξής τους τούς αναγκάζουν να χαλαρώσουν τους δεσμούς με το πατρικό σπίτι και την οικογένεια (...).

Το σχολείο δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντά του, που είναι να προσφέρει ένα υποκατάστατο της οικογένειας και να υποκινήσει το ενδιαφέρον για τη ζωή που εξελίσσεται έξω, στον κόσμο (...).

Το σχολείο δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνά ότι έχει να κάνει με ανώριμα ακόμη άτομα στα οποία δεν πρέπει να αρνούμαστε το δικαίωμα να καθυστερούν σε συγκεκριμένες φάσεις, έστω δυσάρεστες, της ανάπτυξης. Το σχολείο δεν θα πρέπει να διεκδικεί το δικαίωμα της αμείλικτης στάσης που χαρακτηρίζει τη ζωή, δεν θα πρέπει να θέλει να είναι κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι της ζωής».

Οι καθηγητές οφείλουν να κατανοήσουν ότι η μάθηση εξαρτάται από την αυτοεκτίμηση, η οποία με τη σειρά της πυροδοτεί την καλή θέληση. Ανάγκη πάσα να ακούσουν τους μαθητές με ενδιαφέρον. Εάν δεν εμφανιστεί η χαρά και το παιχνίδι στο σχολείο, δεν θα εισχωρήσει στους μαθητές η πειθαρχία της μάθησης, απαραίτητη για την εκμάθηση και την προσοχή.

Με λίγα λόγια, η εκπαίδευση που έχουν εφεύρει οι πολιτικοί και οι ειδήμονες είναι βασανιστική· τα παιδιά υποφέρουν και μετατοπίζουν τα σκιρτήματά τους σε άλλες δραστηριότητες, στην αγριότητα του ανταγωνισμού και στην έξαρση του ατομικισμού ως προϊόντος απογοήτευσης και περιθωριοποίησης· και αδιεξόδων, κυρίως το τελευταίο.

Ας εκπαιδευτούν (βαθιά) οι υπεύθυνοι πρώτα και μετά ας μιλήσουν για Παιδεία (και όχι απλή, αλυσιτελή εκπαίδευση). Αρκετά με την υποκρισία τους (άλλη φορά για τα Νηπιαγωγεία και το Δημοτικό)...