Σεφέρης ο σημερινός, Σεφέρης ο διελληνικός

Του  Ισαάκ Σούση

Αν ήταν δίκαιο να μεγαλώσει ο τόπος αυτός, δεν ήταν για να έχουμε περισσότερους βουλευτές, νομάρχες ή χωροφύλακες· ήταν για να μπορέσει ν’ αναπτυχθεί σε μια γωνιά της γης ο Ελληνισμός — αυτή η ιδέα της ανθρώπινης αξιοσύνης και της ελευθερίας, όχι αυτή η αρχαιολογική ιδέα.

Δεν πιστεύω σ’ αυτούς τους ανθρώπους που φλυαρούν, ή στους άλλους που δεν ξέρουν τι κάνουν· δεν εννοώ να βουλιάξω μέσα στην απερίγραπτη μιζέρια των χαρακτήρων — πιστεύω σε δυο-τρεις ιδέες που προχωρούν, και τώρα ακόμη, ύστερ’ από χιλιάδες χρόνια, σ’ αυτή τη γλώσσα.

Γι’ αυτές τις δυο-τρεις ιδέες που πρέπει να ζήσουν εδώ, και μονάχα εδώ θα μπορούσαν να ζήσουν καθώς τις σκέπτομαι, υπομένω αυτή την αθλιότητα.

Σεφέρης Μέρες Γ΄. 16 Απρίλη 1934-14 Δεκέμβρη 1944

   Μνήμη του  Γιώργου Σεφέρη

   –  λέμε λες και θυμάται κανείς πια εκτός των όσων αμείβονται για να θυμούνται Λες και θέλει κανείς να θυμάται και ζωντανούς ακόμα που δεν του αρέσει όπως του τα λένε και αφού δεν του αρέσει δεν τους καταλαβαίνει κιόλας και αφού δεν του αρέσουν και δεν τους καταλαβαίνει γιατί να τους θυμάται για να χαλάει το κέφι του μόνο .

   Τους εξευτέλιζε τους ανθρώπους του αυτός ο τόπος έγραφε ο νομπελίστας ποιητής χωρίς να είναι αναρχικός ή αριστερός. Ο νομπελίστας ποιητής που στην εποχή του ελάχιστοι χάρηκαν πραγματικά με τη βράβευσή του ενώ είναι ζήτημα να τον διαβάζανε περισσότεροι απ΄ όσοι τώρα.

   Ο ποιητής που υπήρξε διπλωμάτης και ακολούθησε την λεγόμενη κυβέρνηση του Καΐρου του παππού Γεωργίου Παπανδρέου που παρέδωσε την χώρα στους Εγγλέζους και τη Δύση ενώ η άλλη κυβέρνηση του βουνού θα την παρέδιδε στους Σοβιετικούς και στον Βορρά, γεγονός πάντως ότι η χώρα δεν θα παρέμενε στη θέση της με καμία κυβέρνηση. Και υποστηρίζει λοιπόν ο δημοκράτης αστός και μεγαλύτερος ποιητής της γενιάς του ΄30 – ανεξαρτήτως ελλείψεως πλατιάς δημοφιλίας του και λαϊκής αναγνώρισης  εκτός ίσως από την μελοποιημένη «Αρνηση» το υπέροχο τραγούδι του Θεοδωράκη που κι αυτό όμως για να μελοποιηθεί ο συνθέτης του άλλαξε τη στίξη και εν τέλει το νόημα . 

Αν ο Σεφέρης ήταν φωτογράφος 

Αυτή η έλλειψη δημοφιλίας όμως του παρείχε την απαραίτητη πολιτική μόνωση για να γράφει απερίσπαστα ποίηση για τους Έλληνες ποιητές που είχε στο μπροστινό μέρος του μυαλού του.  Υποστηρίζει λοιπόν ο Σεφέρης οτι η Ελλάδα  του τότε του μεσοπολέμου ), εξευτέλιζε τους Έλληνες γιατί σαν διπλωμάτης γνώριζε εκ των ένδον και τα περί εθνικής ανεξαρτησίας είδε κιόλας και πως δημιουργήθηκαν οι εφοπλιστές της γερμανικής κατοχής που σήμερα είναι οι πολιτισμικοί πυλώνες, είδε από ποιους και ως ποιους διαπλέκαν τα  αναπτυξιακά έργα της εποχής , έβλεπε από την μια το Χίλτον και από την άλλη τις γκαζογειτονιές, και επιπλέον φαντάστηκε τους στύλους του Παρθενώνα σαν μπουκάλια Κόκα – κόλα έγκαιρα. Είδε τη ματαιότητα της παιδείας και της φυλετικής μνήμης που η γενια του τριάντα επιδίωξε  σε μια χώρα που το πρόταγμα ήταν ο νεοπλουτισμός.

Η Ελλάδα τον πλήγωνε σε όποιο μέρος της κι αν ταξίδευε. Και όμως η Αθήνα είχε τότε εξοχές .  Η κατοχή της Ελλάδας από τους Δυτικούς της απέδιδε περισσότερα  οφέλη , ο εθνικισμός και ο ελληνοκεντρισμός ήταν κοινή διεκδίκηση δεξιών και αριστερών. Η Ελλάδα αντίκριζε  τους πρώτους καρβουνιασμένους καπιταλιστικούς ουρανούς της  δημιουργούντας και  δικές της βιομηχανίες. Με δυο λέξεις η χώρα ήταν Παράδεισος σε σχέση με τώρα ένας απωλεσθείς παράδεισος.  Ο ποιητής όμως διέγνωσε τον εξευτελισμό με χούντα ή χωρίς ,και έφυγε δοξασμένος αν και όχι πολυδιαβασμένος.

****

Σκυθρωπή εξοχή και εξορισμένη από τη χώρα ακρογιαλιά η ποίηση του Σεφέρη μυρίζει συχνά απόβροχο .

Διατρέχει Αιγαίο με διάσπαρτα διαμελισμένα αγάλματα ,

συναντά τον βασιλιά της Ασίνης ενθρονισμένο στην κουφάλα ενός αιωνόβιου πλάτανου,

γκουγκλάρει ειδήσεις για πορώδη ελληνικά σύνορα σε εφημερεύοντα drugstores,

αφαιρείτε σαν Οδυσσέας στ΄ακρογιάλι να ζεσταίνεται με το σιγανό ψιχάλισμα

Να οιονωσκοπεί τις χορταριασμένες μεσ’ στο νερό πέτρες

αν υπάρχει επιστροφή από την μοναξιά του,

να αφρίζει η περιπλάνηση και η ομορφιά της γύμνιας,

τα γδαρσίματα, τα καψίματα τα πρηξίματα

δερματοστιξία από του Ποσειδώνα το χέρι.