Διασπασμένοι σε αποχή και ΟΧΙ οι ενάντιοι στη Συμφωνία των Πρεσπών

Του Σταύρου Λυγερού

Μπορεί το επικείμενο δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ για τη Συμφωνία των Πρεσπών να έχει θεσμικά χαρακτηρισθεί συμβουλευτικό, αλλά προφανώς από πολιτικής απόψεως είναι δεσμευτικό. Ειδικά αν ληφθεί υπόψη η δήλωση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι αν η συμμετοχή υπερβεί το 50% και επικρατήσει το ΝΑΙ, το VMRO θα συμπράξει στη συνταγματική αναθεώρηση.

Σημειώνουμε ότι το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ προβλέπει ότι για να είναι έγκυρο ένα δημοψήφισμα πρέπει η συμμετοχή να υπερβαίνει το 50% των εγγεγραμμένων, έστω κι αν η ερμηνεία της κυβέρνησης Ζάεφ λέει ότι αυτό αφορά τα δεσμευτικά κι όχι τα συμβουλευτικά δημοψηφίσματα. Σε απόλυτους αριθμούς, πάντως, συμμετοχή 50% σημαίνει περίπου 900.000 ψηφοφόροι. Η προσέγγιση αυτού του αριθμού είναι πολύ δύσκολη. Ας σημειωθεί ότι στις βουλευτικές εκλογές συμμετέχουν περίπου 1.100.000 ψηφοφόροι. Οι λόγοι είναι δύο:

Πρώτον, επειδή οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν προσφάτως εκκαθαριστεί.

Δεύτερον, επειδή πάνω από 300.000 πολίτες της ΠΓΔΜ (Σλαβομακεδόνες και Αλβανομακεδόνες) έχουν πάει μετανάστες στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στη Γερμανία και αλλού. Ως εκ τούτου δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα, ακόμα και αν το ήθελαν.

Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι ετέθη ως όρος από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης η συμμετοχή να υπερβεί το 50%. Λόγω αυτών που προαναφέραμε, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να προκύψει το 50% στο σύνολο των εγγεγραμμένων θα πρέπει η συμμετοχή να φθάσει στο 70-80% όσων ψήφισαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.

Το ύψος της συμμετοχής στο δημοψήφισμα θα εξαρτηθεί από τη στάση όσων αντιτίθενται στη Συμφωνία των Πρεσπών. Εάν όλοι αυτοί δεν πήγαιναν στις κάλπες, μποϊκοτάροντας το δημοψήφισμα, η συμμετοχή θα ήταν πολύ κάτω από το 50%. Λόγω των δυτικών πιέσεων, το VMRO επισήμως δεν έχει ταχθεί υπέρ του μποϊκοτάζ, αλλά είναι κοινό μυστικό ότι ισχυροί κύκλοι του το προπαγανδίζουν. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρόεδρος Ιβανόφ δήλωσε πως δεν θα πάει να ψηφίσει, δηλαδή θα το μποϊκοτάρει.

Επωφελής για τον Ζάεφ η διχοτόμηση

Αυτό ενδεχομένως θα αποδειχθεί επωφελές για τον Ζάεφ, επειδή τον εξυπηρετεί η διχοτόμηση όσων αντιτίθενται στη Συμφωνία των Πρεσπών. Εάν περίπου οι μισοί συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα, η συμμετοχή θα είναι αρκούντως μεγάλη, έστω κι αν δεν φθάσει τις 900.000. Κι όχι μόνο αυτό. Το ΝΑΙ θα περάσει με μεγάλη, αν όχι σαρωτική πλειοψηφία, επειδή οι περίπου άλλοι μισοί που αντιτίθενται θα έχουν επιλέξει την αποχή.

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα Σκόπια, ο Ζάεφ θα υποστηρίξει ότι το δημοψήφισμα είναι έγκυρο, ακόμα και εάν τελικώς συμμετάσχουν πάνω από 700.000, με το επιχείρημα ότι αυτός ο αριθμός αντιπροσωπεύει το 50% όσων είναι σε θέση να ψηφίσουν. Μπορεί αυτό πολιτικά να έχει βάση, αλλά θεσμικά είναι μετέωρο, επειδή δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, όμως, θεωρείται δεδομένο πως η “λεπτομέρεια” αυτή δεν θα εμποδίσει Αμερικανούς και Ευρωπαίους να αναγνωρίσουν την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος, επικαλούμενοι τη μεγάλη πλειοψηφία του ΝΑΙ.

Το ενδεχόμενο το VMRO να αντιδράσει, αρνούμενο να συμπράξει στη Βουλή για την πραγματοποίηση της αναγκαίας συνταγματικής αναθεώρησης, που προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, είναι υπαρκτό. Είναι δεδομένο, όμως, πως για μία ακόμα φορά και ο αρχηγός του Μίτσκοφσκι και οι βουλευτές του θα υποστούν ασφυκτικές πιέσεις. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η αξιωματική αντιπολίτευση είναι χωρισμένη σε φράξιες, οι οποίες έχουν αποκλίνουσες θέσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα Σκόπια, ακόμα κι αν η ηγεσία του VMRO αρνηθεί να συμπράξει στη συνταγματική αναθεώρηση, ο Ζάεφ τελικώς, με τον έναν τρόπο ή τον άλλο, θα βρει όσους βουλευτές χρειάζονται για να έχει τις αναγκαίες 80 ψήφους στη Βουλή. Φαίνεται πως έχει ήδη εξασφαλίσει τους τρεις βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο είχε συμπορευθεί με το VMRO.

Εκτός αυτού, διαχέεται η πληροφορία πως τελικώς θα αποσπάσει 5-6 βουλευτές από την αξιωματική αντιπολίτευση. Ας σημειωθεί ότι αρκετοί πρώην υπουργοί και βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι υπόδικοι και κάποιοι εξ αυτών έχουν καταδίκες. Ειδικά σ’ αυτούς δίνονται υποσχέσεις –με την εγγύηση και δυτικών– προκειμένου να ψηφίσουν τη συνταγματική αναθεώρηση. Οι εσωτερικές αντιθέσεις στο VMRO είναι τόσο ισχυρές, ώστε πολιτικοί παρατηρητές στα Σκόπια αναρωτιούνται εάν το κόμμα αυτό θα παραμείνει ενωμένο μετά το δημοψήφισμα.