Άλλο κλοπή και άλλο διακίνηση ειδήσεων

Σε πόσους θα άρεσε να μην μπορούν να μοιραστούν ειδήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Δηλαδή να έχουν το προφίλ στο φέισμπουκ για να ανεβάζουν φωτογραφίες με γατάκια, αφηγήσεις από διαδρομές ταξί και γλυκανάλατα σχόλια «το νόημα της ζωής μου κλείνει τα δεκαπέντε! Χρόνια πολλά κορούλα μου!».

Γράφει η Λώρη Κέζα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε οδηγία σύμφωνα με την οποία οι μεγάλοι όμιλοι του διαδικτύου GAFA (Google, Apple, Facebook και Amazon) θα πρέπει να μοιράζονται τα διαφημιστικά τους έσοδα με τους δημιουργούς περιεχομένου, με τους δημοσιογράφους και με τους καλλιτέχνες. Θα πρέπει να πληρώνουν για το υλικό που διακινείται στον χώρο τους και προέρχεται από τον Τύπο. Θα πρέπει να πληρώνουν ακόμη κι αν δημοσιεύονται λίγες λέξεις ή μια παραπομπή στη σελίδα των μέσω ενημέρωσης. Η οδηγία ψηφίστηκε επειδή οι τέσσερις εταιρείες εισπράττουν το 80% από την παγκόσμια διαφημιστική πίτα.

Η ψήφιση της οδηγίας χαιρετίζεται ως «το τέλος στην κλοπή της είδησης», κάτι που είναι ολωσδιόλου εσφαλμένο. Ούτε η Google ούτε το facebook «κλέβουν ειδήσεις». Η μεν πύλη με τον τομέα ειδήσεων που έχει δημιουργήσει, επιτρέπει στον χρήστη μια επισκόπηση και μάλιστα πολύτιμη, βάσει χώρας, γλώσσας, αντικειμένου. Δυνητικά ο χρήστης μπορεί να επιλέξει ότι θα διαβάζει περιεχόμενο στην ελληνική γλώσσα, στη Νέα Υόρκη με θέμα τον αθλητισμό. Η πύλη στέλνει τον αναγνώστη απευθείας στην δημιουργό του περιεχομένου, δεν «κλέβει» το περιεχόμενο. Ομοίως και στα μέσα κοινωνικής δικτύωση, ο χρήστης επιλέγει περιεχόμενο και το προτείνει στους φίλους του, αναρτώντας μόνο τον τίτλο, την εικόνα που έχει επιλέξει η εφημερίδα για αυτόν ακριβώς τον λόγο (καθώς όλα τα μέσα ενημέρωσης έχουν το σηματάκι της «μοιρασιάς»). Ουσιαστικά το facebook προωθεί τις εφημερίδες παραπέμποντας στο περιεχόμενο τους, δεν υποκαθιστά, δεν αντιγράφει.

Μπορούμε να φανταστούμε την εφαρμογή του ίδιου σκεπτικού σε άλλους τομείς δραστηριότητας; Αν δηλαδή ένα πρακτορείο ακτοπλοϊκών εισιτηρίων καταφέρει να έχει μεγαλύτερα έσοδα από τις ναυτιλιακές που εκπροσωπεί, θα κληθεί άραγε να μοιραστεί τα έσοδα; Δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί την εφαρμογή του σκεπτικού σε άλλο τομέα ίσως επειδή τα μεγέθη δεν επιτρέπουν συγκρίσεις. Οι εταιρείες του διαδικτύου είναι παγκόσμιοι κολοσσοί και στην ελεύθερη αγορά εκείνοι που πληρώνουν για διαφήμιση τις προτιμούν. Η επιτυχία τους προδίδει μια αδυναμία των επιχειρήσεων ενημέρωσης, που αφού πρώτα έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία ώστε να προωθήσουν δωρεάν το προϊόν τους, δεν κατάφεραν να διεκδικήσουν ικανοποιητικά ένα μερίδιο των κερδών του ψηφιακού σύμπαντος.

Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η αντίδραση των GAFA. Στην περίπτωση που αποφασίσουν να περιορίσουν στην Ευρώπη την πρόσβαση στις πηγές ενημέρωσης, θα αλλάξει παντελώς η σχέση των αναγνωστών τόσο με τις εφημερίδες όσο και με την ίδια την είδηση. Η ροή της ενημέρωσης από αξιόπιστα μέσα διευκολύνθηκε τα τελευταία χρόνια: ιστορικές εφημερίδες και πρακτορεία κατάφεραν να διευρύνουν το κοινό τους σε όλο τον πλανήτη.

Είναι ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα ότι ιδιώτες διακινητές πληροφοριών μπορούν ανά πάσα στιγμή να περιορίσουν την παρουσία των εφημερίδων στο ίντερνετ, να καταστήσουν δύσκολη ή αδύνατη την κοινοποίηση δημοσιευμάτων παρά ότι έχουν μεγάλα έσοδα.