Οπου φυσάει ο άνεμος των Πρεσπών

Γράφει ο Πέτρος Μανταίος

Υπήρχε ακόμα Γιουγκοσλαβία (και Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), όταν επισκέφτηκα πρώτη φορά τις Πρέσπες, αρχές δεκαετίας του 1990. Εμεινα μια μέρα στο χωριό Ψαράδες. Χάρηκα φιλοξενία, τοπίο φανταστικό, λιμνόψαρα εκλεκτά και μια απίθανη βόλτα με βενζινάκατο στη μεγάλη Πρέσπα, συγχρόνως με ξενάγηση στους παράκτιους ιστορικούς θησαυρούς της.

Τη μεγαλύτερη εντύπωση πάντως, μου έκανε, θυμάμαι, το Τριεθνές: το οριακό σημείο –συνάντηση– τριών χωρών, Ελλάδας, Αλβανίας και Γιουγκοσλαβίας, που ήταν μια μεγάλη, ποντισμένη σημαδούρα, πάνω στην οποία διασταυρώνονταν δύο χοντρά σκοινιά, σαν παλαμάρια, που χώριζαν, από Νότο προς Βορρά την Ελλάδα με την Αλβανία και την Αλβανία με τη Γιουγκοσλαβία και από Δύση σε Ανατολή την Ελλάδα με τη Γιουγκοσλαβία. Διεθνιστής ων, ως παλαιός αριστερός, βρήκα τότε ευκαιρία να διακωμωδήσω τα σύνορα, με αυτήν την πλωτή –άρα… ρευστή– οριογραμμή, όπου π.χ. με νότιο άνεμο μεγάλωνε η Ελλάδα και μίκραινε η Γιουγκοσλαβία, με δυτικό, μεγάλωνε η Αλβανία και μίκραινε η Ελλάδα και ούτω καθεξής…

Αυτή την πραγματική εικόνα του τότε, τη βλέπω τώρα να αποτυπώνεται, μεταφορικά, με τις πολιτικές ανακατατάξεις που σημειώνονται, με υψηλές εντάσεις και μεγάλες ταχύτητες (δεν τις προλαβαίνεις!), περί τη Συμφωνία των Πρεσπών: Το τριεθνές (να το πω, πολυκομματικό για να καταλαβαινόμαστε) είναι ποντισμένο, άρα πλωτό και επομένως ρευστό.

Τα παλαμάρια που ορίζουν (θέσεις και ιδεολογίες κομμάτων) είναι ακαθόριστα, κυμαινόμενα και επαμφοτερίζοντα· μεγαλώνουν, μικραίνουν, ακόμα και διαλύουν κόμματα (κοινοβουλευτικές ομάδες), συνθέτουν είτε επαγγέλλονται νέες πλειοψηφίες, ευκαιριακές, ίσως και διαρκέστερες. Κόσμος πάει κι έρχεται… Και βέβαια, για να μην ομφαλοσκοπούμεθα, ότι εμείς είμαστε και κανένας άλλος, περίπου τα ίδια συμβαίνουν και από την άλλη πλευρά των συνόρων. Επιτέλους, κάτι γίνεται. Ποιοι το βλέπουν; Αλλο ζήτημα.