Οταν ο Τσίπρας νίκησε τον εαυτό του

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

Τώρα που τελειώνει το 2015, ένα από τα πιο κρίσιμα χρόνια της Μεταπολίτευσης, μπορούμε να δούμε συνολικά και τις καταστροφικές επιλογές και τη μια και μοναδική επιλογή, που (μπορεί να) απέτρεψε μια καταστροφή. Ήταν όλες του ίδιου ανθρώπου. Ναι, ο Αλέξης Τσίπρας είπε πλήθος ψεμάτων και έδωσε αμέτρητες υποσχέσεις, για να κατακτήσει την εξουσία. Αδιαμφισβήτητο. Σε κάποιο βαθμό το έχει παραδεχθεί και ο ίδιος. Ναι, ο σημερινός πρωθυπουργός κυβέρνησε επί εφτά μήνες με τρόπο ανεύθυνο. Είτε λόγω ιδεοληψιών, προσωπικής άγνοιας  και απειρίας, είτε επειδή είχε επιλέξει ακατάλληλους συνεργάτες, κόντεψε να οδηγήσει τη χώρα στο μη περαιτέρω. Κι αυτό είναι αδιαμφισβήτητο, επίσης το έχει παραδεχθεί. Ήταν ένα εφτάμηνο με μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομική ζωή και το μόνο που απομένει, ως ευχή, είναι η βλάβη να αποδειχθεί  αναστρέψιμη.

Σε όλα  αυτά υπάρχει ένα «αλλά». Το οποίο ενισχύεται από το ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του Πολ Μέισον για το βρετανικό κανάλι Chanell 4 (αξίζει να το δει κανείς ολόκληρο), η κάμερα του οποίου ήταν η μοναδική που είχε το ελεύθερο να καταγράφει σημαντικές στιγμές μέσα στο μέγαρο Μαξίμου το περασμένο καλοκαίρι. Τα πανηγύρια των συνεργατών του πρωθυπουργικού γραφείου τη στιγμή που ανακοινώθηκε το 62% ΟΧΙ στο δημοψήφισμα ήταν η μία στιγμή. Και η άλλη ήταν η δυσθυμία και η ανησυχία του Αλέξη Τσίπρα, που επιβεβαιώνει την αποκάλυψη του Γιάννη Βαρουφάκη ότι το βράδυ του δημοψηφίσματος βρήκε τον πρωθυπουργό κατηφή και απογοητευμένο. (Δείτε εδώ το σχετικό απόσπασμα)

Πώς γίνεται ο άνθρωπος που προκάλεσε το δημοψήφισμα να αισθάνεται έτσι επειδή νίκησε; Εδώ κολλάει το «αλλά» της προηγούμενης παραγράφου. Ο κ. Τσίπρας γνώριζε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος τον δυσκόλευε, αντί να τον διευκολύνει, όπως πίστευε όταν το προκήρυξε. Τον εμπόδιζε να κάνει τη μεγάλη στροφή και τον οριστικό συμβιβασμό. Είναι άλλο το 62% να σου λέει «ΟΧΙ μην συμβιβαστείς» και άλλο να έχεις ένα οριακό αποτέλεσμα, όπως έλεγαν  οι περισσότερες προβλέψεις.

Η επιλογή του σημερινού πρωθυπουργού να μη γίνει «ήρωας της μιας βραδιάς», επειδή μετά θα ακολουθούσε η «κατάρρευση της οικονομίας» (δικές του λέξεις) είναι μια σημαντική προσφορά μέσα στις πολλές, κατά τα άλλα καταστροφικές, επιλογές του πρώτου επταμήνου της θητείας του.

Η εκ των υστέρων παραδοχή του ότι, αν έφευγε από τις διαπραγματεύσεις,  θα ακολουθούσε η καταστροφή (εδώ), αντικειμενικά εξηγείται ως προσπάθεια να δικαιολογήσει την «κωλοτούμπα». Ομως, είναι και η πραγματικότητα, την οποία έτρεμαν όλοι οι νουνεχείς άνθρωποι στην Ελλάδα. Το ότι έφτασε μια στιγμή που άρχισε να την συνειδητοποιεί-  και να την τρέμει- και ο κ. Τσίπρας καταγράφεται στα υπέρ του. Οι ιστορικές στιγμές στην πορεία μιας χώρας είναι δύσκολο να αποτιμηθούν εν θερμώ. Χρειάζεται χρόνος, γνώση όλων των δεδομένων και καλύτερη εκτίμηση των αποτελεσμάτων που παρήγαγε μια επιλογή. 

Η απόφαση αυτή του σημερινού πρωθυπουργού μπορεί να σηματοδοτεί άλλη μια, παράπλευρη, προσφορά. Βοηθάει να συνειδητοποιήσουν οι πάντες- πολιτικός κόσμος και εκλογικό σώμα-ότι η άγνοια, οι ιδεοληψίες,  τα ψέματα και  οι ανέρειστες υποσχέσεις φέρνουν ψήφους, αλλά μπορεί να φέρουν και καταστροφές. Ο κ. Τσίπρας το συνειδητοποίησε τον περασμένο Ιούλιο, έκανε τη στροφή και η καταστροφή εκείνη τη στιγμή αποφεύχθηκε. Δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια, δηλαδή τις μεσοπρόθεσμες και μακροχρόνιες επιπτώσεις των επιλογών του θυελλώδους εφταμήνου Ιανουάριος-Ιούλιος 2007.

Τώρα που τελειώνει το 2015, ένα από τα πιο κρίσιμα χρόνια της Μεταπολίτευσης, μπορούμε να δούμε συνολικά και τις καταστροφικές επιλογές και τη μια και μοναδική επιλογή, που (μπορεί να) απέτρεψε μια καταστροφή. Ηταν όλες του ίδιου ανθρώπου. Και  τις κρίνουμε όλες, όσο μπορούμε πιο ψυχρά και με τη χρονική απόσταση που μας επιτρέπει να είμαστε πιο κοντά στην αλήθεια. Για την περίπτωση που εξετάζουμε σήμερα, νομίζω ότι ταιριάζει αυτή εδώ η ρήση του Πλάτωνα: «Το να νικάς τον εαυτό σου είναι η πρώτη και σπουδαιότερη νίκη…».