Εντιμος να ’ναι, προπαντός

Ελπίζω το τέλος αυτής της εβδομάδας, που άρχισε πολύ ήσυχα, με τους Αθηναίους να λείπουν σε παραλίες και κήπους απ’ όπου ανέβαζαν ωραίες φωτογραφίες βοηθώντας να οραματιζόμαστε το καλοκαίρι, να μας βρει με κάποια συμφωνία, να έχει γίνει επιτέλους ο έντιμος συμβιβασμός.

Ηδη η συνοδεία αυτού του συμπαθητικού επιθέτου στη φοβερή και τρομερή λέξη-φετίχ είναι τεράστια πρόοδος. Υπονοεί βεβαίως ότι ο συμβιβασμός αυτός καθεαυτόν δεν μπορεί παρά να είναι άτιμος, αλήτης, απατεώνας, πουλημένος, ξεφτιλισμένος, γουρούνι-δολοφόνος. Αλλά αυτό το ξέρουμε.

Στα πέντε χρόνια της κρίσης εμπεδώσαμε το ασυμβίβαστο -με την πραγματικότητα- σε όλα τα επίπεδα. Δεν υπήρχε τίποτε χειρότερο από τον συμβιβασμό, γι’ αυτό ήταν ασυμβίβαστοι οι πάντες, ακόμα και όσοι συμβιβάζονταν.

Φυσικά και πριν από την κρίση το φορούσαμε το κλισέ του ασυμβίβαστου, του άντρα του ασίκη που φοράει παντελόνια και δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, αλλά με την κρίση πια το παντελόνι έγινε μεταλλικός σωλήνας και ο συμβιβασμός δράκος που πετάει φωτιές. Αηγιώργηδες οι παντελονοφορούντες ηγέτες ορμούσαν να τον σκοτώσουν, αλλά εκείνος ξαναζωντάνευε με κάθε χτύπημα και απειλούσε τον επόμενο.

Οπότε φτάσαμε στην ανάγκη του πιο ασυμβίβαστου (μέχρι στιγμής, μην ξεχνάμε την απειλή της Ζωής περί Χρυσής Αυγής, αυτοί είναι όντως οι πιο ασυμβίβαστοι απ’ όλους) να πρέπει να ντύσει τον συμβιβασμό με κάτι σε ροζ και να τον παρουσιάσει εξημερωμένο. Τραγικό, αφού αυτός ο ίδιος τον εξέθρεψε έτσι αιμοβόρο, με κόκκινα μάτια, με πράσινες φολίδες και νύχια κοφτερά, αλλά δεν θα κλάψουμε κιόλας για τη μοίρα των ηρώων της μεταμφίεσης.

Ναι, είναι δύσκολο, ύστερα από τόση αγανάκτηση, τόσες απειλές, τόσες μεγάλες κουβέντες, τόσες υπερβολικές παρομοιώσεις, τόση σπατάλη επιθέτων και δακρύων, αλλά αυτά έχει η ζωή. Συμβιβάζεται ο άνθρωπος με το που γεννιέται. Αναπνέει επειδή έχει συμβιβαστεί, μεγαλώνει εάν και εφόσον συμβιβάζεται.

Ο συμβιβασμός είναι αναγκαία συνθήκη για να δουλέψει, να ζήσει σε διαμέρισμα, να οδηγήσει αυτοκίνητο, να θεραπευτεί αν αρρωστήσει. Αναγκαία συνθήκη για να γνωριστεί, να συγκινηθεί και ν’ αγαπήσει. Ποιο κομμάτι εφηβικής κουλτούρας που ξεμένει σαν κατακάθι σε αδέξιους ενήλικες τον έχει τόσο συκοφαντήσει;

Φταίει ο Καζαντζάκης, ο Κάλβος, τίποτε τραγούδια των Ρόλινγκ Στόουνς; Η χούντα, που κράτησε στη φορμόλη τη νεότητα της νυν ώριμης γενιάς; Τι στην ευχή δημιούργησε στον πολιτικό λόγο την απέχθεια της έννοιας του συμβιβασμού; Ο ίδιος ο νόμος, ο κάθε νόμος, είναι συμβιβασμός, η αρχή που δίνει εξουσία είναι συμβιβασμός.

Αυτά τα πέντε ασυμβίβαστα χρόνια, πόσο φτώχυνε ο πολιτικός λόγος, πόσο οχυρώθηκε σε όλο και φτηνότερα κλισέ, πόσο ντενεκεδένιο ήχο παράγει, μόνο και μόνο επειδή επιμένει στο δήθεν ασυμβίβαστο, δήθεν ελληνικό στιλάκι, πόση πλήξη κι έκπτωση και παθητικότητα γέννησε, πόσο μονοδιάστατα καθόρισε τη σκέψη και τον διάλογο, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να υπολογίσουμε.

Ας τον πουν λοιπόν έντιμο, κι ας τον κάνουν επιτέλους, οι γενναίοι. Εμείς οι δειλοί, που τον λέγαμε σκέτο συμβιβασμό, θα τον ζωγραφίσουμε στη γωνιά μας με χρυσομπογιά, θα τον κεντήσουμε με χρυσοκλωστή. Γιατί ξέραμε πάντα την αξία του.

Άννα Δαμιανίδη για την Εφημερίδα των Συντακτών