Τάσος Λειβαδίτης (20 /04/1922- 30 /10/1988): «Πέθανε για πράγματα μακρινά που είδε κάποτε σε ένα αβέβαιο όνειρο»

 

Του προσέδωσαν το προσωνύμιο «ο ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης» και αν διαβάσεις δυο-τρεις στίχους του, καταλαβαίνεις γιατί.

Γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή που βαστούσε από την Κοντοβάζαινα Γορτυνίας στις 20 Απριλίου 1922. Πέθανε στην Αθήνα 30 Οκτωβρίου του 1988, αφήνοντας τον κόσμο πλουσιότερο με τη μελαγχολική μουσικότητα και τον αστείρευτο λυρισμό των στίχων του.

 

Κι όταν σου πουν να με πυροβολήσεις

χτύπα με αλλού

μη σημαδέψεις την καρδιά μου.

Κάπου βαθιά της ζει το παιδικό σου πρόσωπο.

Δεν θα ‘θελα να το λαβώσεις.

Και το τραγούδι μου γεννήθηκε μες από αίματα

όπως γεννιέται μια σημαία.

 

Αν τύχει να δεις ένα μεγάλο αστέρι είναι που θα σε συλλογίζομαι…

Καθώς θα ακουμπήσεις τ’ όπλο σου στη γωνιά, θα ξαναγίνεις ένα σπουργίτι.

 

(Από τον «Άνθρωπο με το ταμπούρλο», 1956)

 

Είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους Έλληνες ποιητές και με την πρώτη γνωριμία με το έργο του, ο αναγνώστης καταλαβαίνει γιατί του προσέδωσαν το προσωνύμιο «ο ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης».

 

Και μόνο εκείνη η γυναίκα,

θα ʼρθει η αναπότρεπτη ώρα μια νύχτα, που θα νοιώσει τον τρόμο ξαφνικά,

πως στέρησε τον εαυτό της απ’ την πιο βαθιά,

την πιο μεγάλη ερωτική πράξη

μην αφήνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της.

 

(από την «Καντάτα», 1960)

 

 

 

Η αριστερά

 

Μολονότι ξεκίνησε να σπουδάζει Νομική, την άφησε και αφοσιώθηκε στην ποίηση εξολοκλήρου. Στα 1943, εν μέσω της Κατοχής, υπήρξε  ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών, αναπτύσσοντας μεταπολεμικά έντονη πολιτική δραστηριότητα στον χώρο της αριστεράς. Η δράση του αυτή είχε ως συνέπεια να συλληφθεί και να εξοριστεί.

  

Τι ζητούσαν, λοιπόν, σε τι είχα φταίξει, εμένα το μόνο μου έγκλημα ήταν ότι δεν μπόρεσα να μεγαλώσω, κυνηγημένος πάντα, πού να βρεις καιρό, έτσι έμεινα εύπιστος κι αγκάλιαζα το κρύο σίδερο της γέφυρας.

Ενώ στο βάθος, μακριά, με κοίταζε σαν ξένο η πιο δική μου ζωή.

 

(από την «Ενοχή», συλλογή «Νυχτερινός επισκέπτης», 1972)

 

 

Η Εξορία

 

Το 1948 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στον Μούδρο. Μεταφέρεται μετά από ένα χρόνο στην Μακρόνησο, κατόπιν στον Άη Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ’ όπου αφήνεται ελεύθερος το 1951. Το 1955  θα δικαστεί για την ποιητική συλλογή «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» -με αστείες κατηγορίες- αλλά τελικά το δικαστήριο τον αθωώνει.

  

 Η παρακαταθήκη

 

Ήταν από τους πολυγραφότερους ποιητές των νεοελληνικών γραμμάτων. Εξέδωσε όσο ζούσε πάνω από 20 ποιητικές συλλογές και μία, «Τα χειρόγραφα του Φθινοπώρου», η οποία κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του.

  

Ένα σπίτι για να γεννηθείς ένα δέντρο για ν’ ανασάνεις

ένας στίχος για να κρυφτείς κι ο κόσμος για να πεθάνεις.

 

(από τα «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου», 1990)

  

Συνυπέγραψε, ακόμη, με τον Κώστα Κοτζιά τα σενάρια των ελληνικών ταινιών «Ο θρίαμβος» και «Συνοικία το όνειρο» σε σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη.

 

Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Δεκάδες απ’ αυτά μελοποιήθηκαν από τον Θεοδωράκη, τον Λοΐζο, τον Τσαγκάρη, τους Όναρ, και άλλους.

 

 Ζήσαμε πάντοτε αλλού

και μόνον όταν κάποιος μας αγαπήσει

ερχόμαστε για λίγο.

 

(Από το «Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα», 1987)

 ΤΑΝΙΑ ΡΟΥΒ