Οσο κρατάει ένας καφές

 

γράφει η Κυριακή Μπεϊόγλου

  

Γύρω από τα τραπεζάκια των καφέ επιδιδόμαστε και πάλι στη συνήθεια των γόνιμων ή άγονων συζητήσεων για τα θέματά μας. Συνήθως η συζήτηση κρατάει όσο κρατάει ένας καφές. Οταν τελειώνει –στη χώρα μας πίνουμε ενσυνείδητα αργά τον καφέ μας για να επιμηκύνουμε το άραγμα–, δίνεται το σήμα της αποχώρησης. Κι ύστερα βουτάμε και πάλι στην καθημερινότητα με την αίσθηση ότι αυτο-ψυχαναλυθήκαμε και σήμερα. Στα τραπεζάκια αυτά λοιπόν φαίνεται πως ξαπλώνει η ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής μας, όταν δεν εκτονώνεται στο διαδίκτυο. Και να σκεφτεί κανείς ότι το ρόφημα που θα μας συνόδευε καθημερινά ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία, όταν το 1670 ένας βοσκός κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα διαπίστωσε έκπληκτος ότι τα ζώα του μόλις έφαγαν τους καρπούς ενός άγνωστου μέχρι τότε δέντρου δεν μπορούσαν να κοιμηθούν και είχαν μια τρομερή υπερδιέγερση.

 

Ο βοσκός το είπε στον ηγούμενο ενός μοναστηριού κοντά στην περιοχή και σύντομα ο καφές κατέκτησε όλη την περιοχή και από εκεί εξαπλώθηκε στην Αραβία αλλά και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πόσοι από μας άραγε ξέρουν το όνομα του Πολωνού έμπορου Jerzy Franciszek Kulczycki που έφτιαξε το πρώτο καφενείο της Ευρώπης στη Βιέννη, το περίφημο «Blue Bottle Coffee House»; Ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί και να μην ομολογήσει τα μυστικά του σε έναν «βιενουά» αρωματισμένο με μέλι και γάλα; Στην Ελλάδα, βέβαια, μας ήρθε πρώτος ο τούρκικος. Οι πρώτοι που γνώρισαν τον καφέ των Τούρκων ήταν οι Ελληνες της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και των άλλων πόλεων των συνόρων μας.

 

Στη Θεσσαλονίκη του 17ου αιώνα υπήρχαν παραπάνω από τριακόσια καφενεία, όπου σύχναζαν και οι δύο εθνικότητες. Στην Αθήνα, τα πρώτα καφενεία εμφανίζονται αργότερα, στην αρχή κυρίως με θαμώνες Τούρκους. Η πελατεία τους εμπλουτίζεται αργότερα με Ελληνες και, σύμφωνα με τον Παπαδιαμάντη, από το 1760 η συνήθεια του καφέ μεταδίδεται και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και να που φτάσαμε στο σήμερα. Στα εξαίσια καφέ μας σαρώνουν οι ιταλικοί καφέδες. «Espresso» σημαίνει «γρήγορο» στα ιταλικά και, πράγματι, ο δημοφιλής καφές δημιουργήθηκε από έναν Ιταλό, τον Luigi Bezzera, που βιαζόταν να φύγει για τη δουλειά του τα πρωινά, ασχέτως αν εμείς ακόμα κι αυτόν τον πίνουμε αργά και απολαυστικά. Σ’ αυτά τρέχει ο νους μου καθώς βλέπω γύρω μου, στο αγαπημένο καφέ της γειτονιάς, ανθρώπους όλων των ηλικιών να κρατάνε τα φλιτζάνια και φλιτζανάκια του καφέ, να κοιτάζονται στα μάτια και να εξομολογούνται μυστικά, να συζητούν για όσα σημαντικά και ασήμαντα τους απασχολούν. Ναι, σκέφτομαι, η μυρωδιά ενός χαρμανιού και η γεύση ενός καφέ συνδέουν τους ανθρώπους και ο καφές, ο καφές μας, είναι μια γλώσσα από μόνος του.