Η μοίρα σαν άλλοθι

 

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Μοίρα, ριζικό, πεπρωµένο, γραφτό, ειµαρµένη. Ή «η κακιά στιγµή». Με τέτοιους όρους συνηθίζει η αμηχανία μας να ερμηνεύει το απροσδόκητο κακό, είτε έναν πλήττει είτε πολλούς, ένα χωριό, τους επιβάτες ενός καραβιού ή ενός αεροπλάνου. Σώζονται κάποιοι από αιφνίδιο μαζικό θανατικό; «Τους έσωσε ο Θεός» σπεύδουν να πουν οι πιστοί, όποιας θρησκείας, για να κρατηθούν ανεπιτυχώς από μια πίστη ήδη κλονισμένη. Για τους κακότυχους, «τέτοιο ήταν το ριζικό κι η μοίρα τους», λένε, ή «άγνωστες οι βουλές του Υψίστου». Του όποιου Υψίστου, αφού όλοι οι θεοί, τις βαριές ώρες, αποκτούν κοινό παρανόμι: μοίρα.

 

Πίσω από τη μοίρα κρύφτηκε προχθές ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην επαρχία Μπαρτίν της Μαύρης Θάλασσας. Πήγε για να συλλυπηθεί τους συγγενείς των νεκρών της τραγωδίας σε ορυχείο και το μόνο σοφό, το μόνο παραμυθητικό που βρήκε να πει είναι ότι «ο τουρκικός λαός πιστεύει στα σχέδια της μοίρας». Πιστοί του Αλλάχ μπορεί να είναι οι ακροατές του Ερντογάν, δεν εμπιστεύτηκαν ωστόσο την «ερμηνεία» του προέδρου τους, κι ας αρέσκεται να εμφανίζεται σαν θεοφώτιστος. «Εδώ και 10-15 μέρες», διαμαρτυρήθηκε ένας τους, «ο αδερφός μου μού έλεγε “έχει αέρια στο ορυχείο, θα μας τινάξουν στον αέρα”. Γιατί το παραμελήσατε;».

 

Ο Ερντογάν κάτι ξανάπε για τον Θεό. Και για τη μοίρα. Το ότι οι πολιτείες οργανώνονται ακριβώς για να αντιμετωπίσουν το «πεπρωμένο» δεν του πέρασε από τον νου. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τους δικούς μας πολιτικούς, όταν υποχρεώνονται και αυτοί να ξεβολευτούν και να πουν κάτι ουσιώδες επί κακού. Μόνο που η Ελλάδα είναι Ευρωπαία πια, νεωτερική. Και οι ένοχοι πολιτικοί μας χρησιμοποιούν μοντερνίζουσα ορολογία. Σπάνια λένε πλέον «η κακιά στιγμή». Επιλέγουν να κρυφτούν πίσω από την «κλιματική κρίση» ή την «εκδίκηση της φύσης».

 

Η φύση όμως δεν εκδικείται, όσο κι αν ζορίζουμε τον ανθρωπομορφισμό για να της αποδώσουμε αισθήματα και συμπεριφορές σαν τις δικές μας. Η φύση υπάρχει, και υπάρχει όλο και πιο απορρυθμισμένη, κατεστραμμένη, υβρισμένη, πτωχευμένη. Αλλο τα δέντρα και άλλο τα μπάζα. Αλλο η κοίτη ενός χειμάρρου κι άλλο σπίτια και μαγαζιά χτισμένα πάνω στο λείψανό της. Το είδαμε στη Μάνδρα. Το είδαμε και στην Αγία Πελαγία της Κρήτης. Δεν πήγε η μοίρα να μπαζώσει τον χείμαρρο. Δεν πήγε το πεπρωμένο να κάνει σκάρτα αντιπλημμυρικά. Ανθρωποι «ανδραγάθησαν», υπό το βλέμμα της εθελότυφλα πελατειακής πολιτείας. Ας μη λέμε ψέματα στους νεκρούς.