Οι αγωγοί, ο ρόλος της ΑΟΖ, το Ισραήλ, η Τουρκία και η “οδός” της Κύπρου

Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης *

Κυβερνητικοί παράγοντες της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάποιοι ακαδημαϊκοί αντέδρασαν όταν έγραψα ότι ένα κράτος δεν έχει δικαίωμα να απαγορεύσει σε ένα άλλο κράτος να περάσει έναν αγωγό φυσικού αερίου από την ΑΟΖ του.

Πιο συγκεκριμένα, έγραψα:

Η Διεθνής Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας (UNCLOS III) μου θυμίζει τα Μνημόνια. Κανείς δεν τα έχει διαβάσει αλλά όλοι έχουν γνώμη: 

Άρθρο 79 Υποβρύχια καλώδια και αγωγοί στην υφαλοκρηπίδα

1. Όλα τα κράτη έχουν δικαίωμα να τοποθετούν υποβρύχια καλώδια και αγωγούς στην υφαλοκρηπίδα σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
2. Επιφυλασσομένου του δικαιώματος του να λαμβάνει πρόσφορα μέτρα για την εξερεύνηση της υφαλοκρηπίδας, την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της και την πρόληψη, μείωση και έλεγχο της μόλυνσης από αγωγούς,το παράκτιο κράτος δεν μπορεί να εμποδίζει την τοποθέτηση ή συντήρηση αυτών των καλωδίων ή αγωγών.
3. Η χάραξη της πορείας για την τοποθέτηση αυτών των σωληναγωγών πάνω στην υφαλοκρηπίδα, υπόκειται στη συναίνεση του παράκτιου κράτους.

Υπάρχουν δεκάδες αγωγοί και θα υπάρξουν, μελλοντικά, δεκάδες άλλοι στον πλανήτη Γη και κανένα τρίτο κράτος δεν μπορεί να εμποδίσει τους αγωγούς να περάσουν από την ΑΟΖ του. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ζητήσει αλλαγή πορείας του αγωγού.

Ο παραπάνω χάρτης δείχνει την πιθανή πορεία του αγωγού Nord Stream από τη πόλη Vyborg της Ρωσίας στη πόλη Greifswald της Γερμανίας και θα έχει μήκος 1.224 χλμ. και ξεκάθαρα διασχίζει την ΑΟΖ αρκετών κρατών.

ΧΑΡΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Όλα τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας, από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, έχουν οριοθετήσει τις ΑΟΖ τους. Έτσι ο  αγωγός South Stream από την Ρωσία στη Βουλγαρία θα διέσχιζε την ΑΟΖ της Τουρκίας και η Τουρκία δεν έφερε καμία αντίρρηση, ούτε θα μπορούσε να φέρει.

Αυτή είναι η εσφαλμένη δήλωση του Προέδρου της Κύπρου:

«Οι αγωγοί είτε θα περάσουν μέσα από την Κύπρο είτε μέσα από την ΑΟΖ της. Και στις δύο περιπτώσεις όμως απαιτείται η συναίνεση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η συγκατάθεσή της.»

Οι αγωγοί για να περάσουν μέσα από την Κύπρο απαιτείται συναίνεση της Κύπρου. Όμως, για να περάσουν από την ΑΟΖ της Κύπρου δεν απαιτείται συναίνεση. Κάποιοι ερμηνεύουν για τη χάραξη της πορείας του αγωγού.

Πριν αρκετά χρόνια είχε γραφτεί ότι σε περίπτωση που η Κύπρος δεν είχε θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα θα ήταν μεγάλη καταστροφή γιατί ένας αγωγός από την Κύπρο στην Ελλάδα έπρεπε να περάσει από την ΑΟΖ της Τουρκίας και, φυσικά, η Τουρκία δεν θα έδινε άδεια. Έγραψα και τότε ότι η Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας του 1982 (UNCLOS) απαγορεύει σε ένα κράτος να παρεμποδίσει την διέλευση αγωγού από την ΑΟΖ του. Τότε η κυπριακή κυβέρνηση αποδέχτηκε, με ανακούφιση, αυτή τη θέση μου, αλλά τώρα άλλαξε γνώμη!

*Ο οικονομολόγος Θεόδωρος Καρυώτης υπήρξε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπου συζητήθηκαν διεξοδικά όλα τα παραπάνω θέματα.