Προσκυνώντας ασύστολα

Γράφει η Λώρη Κέζα

Η μεταρρύθμιση στη σχέση εκκλησίας και κράτους θα ήταν μέχρι ενός σημείου μια δωρεάν μεταρρύθμιση. Δεν χρειάζονταν επενδυτικά κεφάλαια, δεν χρειάζονταν προσλήψεις. Όπως έγινε με την αλλαγή στο οικογενειακό δίκαιο από τον Ανδρέα Παπανδρέου, αμέσως μόλις εξελέγη από μια βαθιά συντηρητική κοινωνία. Τότε και τώρα είναι θέμα βούλησης. Ο Παπανδρέου διένυσε τεράστια απόσταση με τη αλλαγή αυτή, τόσο τεράστια που σήμερα το οικογενειακό δίκαιο της εποχής φαίνεται παρμένο από μυθιστόρημα δυστοπίας. Εκτός από μερικές διατάξεις που ακούγονται ως φάρσες, όπως η περιφορά παράνομων εραστών χωρίς ρούχα, μόνο με σεντόνι, ώστε να τεκμαίρεται το αδίκημα της μοιχείας. 

Η μεταρρύθμιση την οποία είχε υποσχεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ και είχε στηρίξει η ανανεωτική αριστερά επί μισό αιώνα είναι σαφώς πιο περίπλοκη καθώς έχει πολλές οικονομικές παραμέτρους. Είναι για παράδειγμα περίπλοκη η φορολόγηση των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων. Υπάρχουν όμως πεδία δωρεάν αλλαγών όπως για παράδειγμα ο υποχρεωτικός πολιτικός γάμος. Όποιος θέλει να παντρεύεται με παπά, όλοι όμως υποχρεωτικά να περνούν από δομές τους κράτους όπου θα πιστοποιείται η ένωση. Θα μπορούσε να αλλάξει το μάθημα των θρησκευτικών άλλωστε η κυβέρνηση βρέθηκε πολύ κοντά σε μια τέτοια απόφαση αλλά προτίμησε να εκπαραθυρώσει τον υπουργό που θέλησε να υλοποιήσει όσα τα κόμμα είχε υποσχεθεί προεκλογικά. 

Οι αποφάσεις που θα μπορούσαν να ληφθούν μονομερώς από την κυβέρνηση θα είχαν αποτελέσει ένα βήμα προς τη μεταρρύθμιση. Δεν έγινε η παραμικρή κίνηση κατά τη διάρκεια της θητείας, καμία κίνηση που να δείχνει γενναιότητα και πίστη σε πολιτικές απόψεις. Αν ο Αλέξης Τσίπρας είχε πάρει τις μικρές πολιτικές αποφάσεις που θα έδειχναν τη διάθεση να διαχωρίσει το κράτος από την εκκλησία, θα μπορούσε να συνεχίσει με πιο ριζοσπαστικές αποφάσεις. Προτίμησε να προδώσει τις απόψεις του, να συμβιβαστεί, να απογοητεύσει τους αριστερούς ψηφοφόρους και να φανεί για μια ακόμα φορά αναξιόπιστος. Αυτή τη φορά όμως φάνηκε αναξιόπιστος μέσα από ένα φιάσκο. 

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει ούτε την πολιτική βούληση για μεταρρύθμιση ούτε την πολιτική εμπειρία να κερδίζει εντυπώσεις. Κατάφερε μέσα από το θεατρικό δρώμενο της μισθοδοσίας κληρικών να στρέψει τους πάντες εναντίον του. Ο ίδιος επέλεξε να φέρει το ζήτημα στην επικαιρότητα, ο ίδιος πρότεινε μια μεσοβέζικη λύση που τον εξέθετε, ο ίδιος υπαναχωρεί χωρίς να ικανοποιήσει καμία πλευρά. Δημιούργησε πρόβλημα μόνος του στον εαυτό του, χωρίς λόγο, χωρίς κανείς να τον οδηγεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Αν είχε αφήσει την κατάσταση ως είχε, πιθανότατα να μην είχε κανείς τη διάθεση να τον εγκαλέσει. Θα ήταν και αυτή μια μεταρρύθμιση που δεν έγινε.