Συμψηφισμοί, μετακλητοί και άλλες ιστορίες…

Του Γιάννη Παντελάκη

H κυβέρνηση σχεδόν καθημερινά δέχεται κριτική για διορισμούς συγγενικών ή κομματικών προσώπων σε θέσεις μετακλητών υπαλλήλων του Δημοσίου. Οι περισσότερες επικριτικές φωνές προέρχονται από πολιτικούς που ανήκουν στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Για «έφοδο κατάληψης του κράτους» μίλησε χαρακτηριστικά χθες ο Γ. Κουμουτσάκος. Για να εισπράξει την οργισμένη απάντηση της κυβέρνησης ότι «η ηγεσία Μητσοτάκη διεκδικεί αριστεία στη σπέκουλα και τον λαϊκισμό». Η συνήθης κυβερνητική απάντηση στις καταγγελίες περικλείεται στη φράση: «κοίτα ποιος μιλάει, αυτοί που έκαναν τα ίδια». Και το γαϊτανάκι συνεχίζεται με παραλλαγές, αλλά την ίδια ουσία. Αυτό, λέγεται συμψηφισμός, πού σταματάει άραγε;

Νομίζω πουθενά. Η συγκεκριμένη τακτική δεν έχει τέλος. Δεν θα μπορούσε άλλωστε. Τα κόμματα που διαχειρίστηκαν ή διαχειρίζονται την εξουσία έχουν και παρελθόν και παρόν. Όταν το παρόν δέχεται κριτική για τέτοιες επιλογές, ανασύρει το παρελθόν των άλλων. Μετά τον εξάδελφο του πρωθυπουργού, διορίσατε και τη σύζυγό του, λέει η μια πλευρά (Ν.Δ. ή ΠΑΣΟΚ). Ο νέος πρόεδρός σας, όταν ήταν υπουργός, είχε διορίσει τον ανηψιό του, απάντησε η άλλη (ΣΥΡΙΖΑ). Και τα δυο περιστατικά είναι πραγματικά. Έχουν συμβεί. Και έστω και αν δεν αφορά σε διορισμούς με την κλασσική έννοια (προσλήψεις στο Δημόσιο), αλλά σε μετακλητές θέσεις (φεύγει ο υπουργός, φεύγει και ο μετακλητός), ο νεποτισμός προκαλεί. Ιδιαίτερα σε μια εποχή τόσο μεγάλης ανεργίας, όπου ακόμα και μια θέση απασχόλησης ορισμένου χρόνου είναι περιζήτητη.

Τα κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία θ' αναπαράγουν αυτήν την τακτική, γιατί δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Δεν θέλουν να κάνουν διαφορετικά. Είναι επιλογή τους αυτό που συμβαίνει. Για να σταματήσει να συμβαίνει, θα πρέπει ν' αλλάξουν τον χαρακτήρα τους. Να μην αποτελούν μηχανισμούς κατάληψης της εξουσίας ασκώντας μετά μια καθεστωτική λογική. Θα πρέπει, κατά κάποιο τρόπο, ν' αρνηθούν τον εαυτό τους. Δεν υπάρχει τέτοια διάθεση, είναι φανερό αυτό. Δεν πρόκειται να πάψουν να θεωρούν το κράτος ιδιοκτησία τους, δεν έχουμε κανένα τέτοιο δείγμα περί του αντιθέτου.

Η τελευταία ευκαιρία αλλαγής αυτής της νοοτροπίας χάθηκε ένα χρόνο πριν. Την είχε η σημερινή κυβέρνηση, όχι απλά θεωρητικά, αλλά και επειδή το υποστήριζε για πολλά χρόνια. Είχε δώσει τέτοιες υποσχέσεις, πολλές και επαναλαμβανόμενες. Ο καταγγελτικός της λόγος γι' αυτά τα φαινόμενα ήταν έντονος και θεωρήθηκε από πολλούς πειστικός. Η ευκαιρία χάθηκε, παρ' ότι αν οι υποσχέσεις είχαν τηρηθεί, η κυβέρνηση θα είχε ένα θεαματικά θετικό αποτέλεσμα. Την φαντάζομαι, αντί ν' απολογείται, όπως τώρα, στη Ν.Δ. γιατί διορίζει ξαδέλφια, παιδιά, συντρόφους και άλλους, να θυμίζει στη Ν.Δ. τις περισσότερες από 850.000 προσλήψεις επί κυβέρνησης Καραμανλή, για παράδειγμα.

Υ.Σ.: Στην ιστορία των μετακλητών υπαλλήλων, υπάρχει ένα επιχείρημα που λέει ότι οι υπουργοί θέλουν δίπλα τους πρόσωπα εμπιστοσύνης. Άρα, η εμπιστοσύνη υπάρχει όταν ο μετακλητός είναι συγγενικό πρόσωπο. Νομίζω πως η εμπιστοσύνη μπορεί να υπάρχει σε δεκάδες άλλα πρόσωπα που δεν έχουν συγγενική ιδιότητα η οποία λειτουργεί προκλητικά. Επίσης νομίζω (δεν το νομίζω απλά, είμαι σίγουρος) πως ο Τσίπρας έλεγε κάποτε πως θα καταργήσει τον θεσμό των μετακλητών και πως οι υπάλληλοι που χρειάζονται θ' αντλούνται από τον αριθμό των υπαλλήλων που ήδη εργάζονται στο Δημόσιο…