Η απόφαση του ΣτΕ για τις συντάξεις και η «βολική ερμηνεία» της κυβέρνησης Μητσoτάκη

Γράφει ο Αλέξανδρος Ζέρβας

Πολλή σκόνη έχει σηκωθεί μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές κάποιες βασικές διατάξεις του λεγόμενου νόμου Κατρούγκαλου, κυρίως σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό κύριων κι επικουρικών συντάξεων, το ποσοστό αναπλήρωσης, αλλά και τις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών. Την ίδια στιγμή όμως δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός ότι -παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα- το Ανώτατο δικαστήριο έκρινε συνταγματικό την δημιουργία του ΕΦΚΑ και τη υπαγωγή σε αυτόν του συνόλου των ασφαλισμένων, εργαζομένων και συνταξιούχων. 

Την ίδια στιγμή όμως, δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο που θα επιχειρήσει να «αξιοποιήσει» τελικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη τις εν λόγω  αποφάσεις, με φόντο μάλιστα την εκπεφρασμένη βούλησή της για την είσοδο ιδιωτικών συμφερόντων στον τομέα της κοινωνικής (ιδιαίτερα της επικουρικής) ασφάλισης. Οι εν λόγω ανησυχίες έγιναν ακόμη μεγαλύτερες μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας, Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος έκανε λόγο για «το χτίσιμο νέου ασφαλιστικού πάνω στις αξίες του ΣτΕ», αλλά και του υπουργού Εργασίας, Γιάννη Βρούτση, που με αφορμή τη συγκεκριμένη απόφαση δεν έχασε την ευκαιρία να παρουσιάσει σε δραματικούς τόνους την εικόνα ενός «ελλειμματικού» ΕΦΚΑ.

Ποιες είναι όμως οι πραγματικές διαστάσεις της απόφασης του ΣτΕ και που εδράζονται οι ανησυχίες σχετικά τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης;

«Ας μην ερμηνεύει η ΝΔ την απόφαση για τις επικουρικές όπως θέλει»

Στο ζήτημα αυτό αναφέρθηκε μιλώντας στο Tvxs.gr ο εργατολόγος και πρώην υφυπουργός Εργασίας, Τάσος Πετρόπουλος, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: «Αρχικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το ΣτΕ πανηγυρικά διετύπωσε τη θέση ότι εφόσον απαιτείται η στήριξη της κοινωνικής ασφάλισης με κεφάλαια, ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να συμβάλει στη στήριξη αυτή. Επίσης έκρινε πως δεν πρέπει για λόγους δημοσιονομικούς να μειώνονται δικαιώματα».

Παράλληλα, σημειώνει ότι σε ό,τι έχει να κάνει με τον ΕΦΚΑ σημειώνει ότι με την απόφασή του του το Ανώτατο Δικαστήριο οι κανόνες που τέθηκαν με τη θέσπισή του «εμπεδώνουν στη χώρα την ισονομία, την ίση μεταχείριση αλλά κι όσα το Σύνταγμα επιβάλλει για την κοινωνική ασφάλιση».

Όσον αφορά το σκέλος της απόφασης που έχει να κάνει με το ζήτημα των επικουρικών συντάξεων και την αντισυνταγματικότητα του πλαφόν των 1300 ευρώ (το οποίο είχε τεθεί από το νόμο Κατρούγκαλου για τις μεικτές αποδοχές κύριας κι επικουρικής ασφάλισης), ο πρώην υφυπουργός Εργασίας επισημαίνει ότι η προσέγγιση του ΣτΕ δεν έχει καμία σχέση με την «ερμηνεία» που επιχειρούν να της προσδώσουν τα κυβερνητικά στελέχη.  «Εκείνο που προβλέπει η απόφαση είναι πως δε θα έπρεπε να υπάρξει το πλαφόν των 1300 ευρώ μεικτά, κύρια κι επικουρική, διότι με αυτό τον τρόπο επέφερε αδικαιολόγητη μείωση σε όσους έδιναν υψηλές εισφορές. Δεν προβλέπει όμως αυτό που λέει η ΝΔ ότι αυτό το κομμάτι πρέπει να περάσει στην ιδιωτική ασφάλιση. Μάλιστα αναφέρει πως εφόσον χρειάζεται η ενίσχυση του αυτή θα πρέπει να προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο κος Πετρόπουλος.

Στο ερώτημα αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα επιχειρήσει τελικά να «πατήσει» στην απόφαση του ΣτΕ για να προωθήσει την ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης εκφράζει την εκτίμηση πως αν και το επιθυμεί διακαώς, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προχωρήσει μέχρι τέλους σε μια τέτοια κίνηση «Εκτός από το ότι κάτι τέτοιο ενέχει στοιχεία αντισυνταγματικότητας, μια τέτοια προσπάθεια θα οδηγούσε σε καθυστερήσεις πολύ μεγάλες. Θα χρειαζόταν δηλαδή να περάσει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για να μπορέσει να λειτουργήσει το ζήτημα με διαφορετικές δομές» σχολιάζει χαρακτηριστικά.

Το σκεπτικό για το ποσοστό αναπλήρωσης και το παράδειγμα των συντάξεων χηρείας

Σε ό,τι έχει να κάνει με τον υπολογισμό των συντάξεων εκφράζει επιφυλάξεις κατά πόσο το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε με απολύτως ορθά κριτήρια.  «Δεν ξέρω κατά πόσο το ΣτΕ έχει κάνει λάθος αναφορικά με τον εντοπισμό των πραγματικών ποσών προκύπτουν από το νέο τρόπο υπολογισμού που εισήγαγε ο νέος νόμος 4387, διότι πράγματι αν καταβάλεις μεγάλες εισφορές παίρνεις μεγάλες συντάξεις» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα όμως εκτιμά πως η προσέγγιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στο θέμα των αυξημένων συντελεστών αναπλήρωσης σε κάποια υψηλά ποσά ενδεχομένως να έχει κάποια βάση «Είναι θεωρώ ένα εύλογο ζήτημα, το οποίο κι εμείς εξετάζαμε» επισημαίνει ο κ. Πετρόπουλος και συνεχίζει: «Από την άποψη  αυτή κι εγώ προσωπικά δήλωνα συχνά ότι ο νόμος πρέπει να στεριώσει, να παράξει τα αποτελέσματά του κι εν συνεχεία να προχωρήσουμε σε προσαρμογές τέτοιες ώστε να είναι πιο ανταποδοτικές οι παροχές που χορηγεί σε ότι έχει να κάνει με τις συντάξεις. Με αυτό το σκεπτικό συμφωνώ με την  απόφαση του ΣΤΕ, με την παρατήρηση ότι δεν ξέρω κατά πόσο αποτυπώνει ακριβώς τη διαμόρφωση των συντάξεων, διότι προκύπτουν πλέον υψηλότερες  συντάξεις από εκείνες που υπήρχαν μετά τις μειώσεις από τους νόμους Λοβέρδο, Κουτρουμάνη κι εν συνεχεία του Βρούτση. Είναι πολύ καλύτερες ειδικά εκεί που υπήρχαν υψηλές παροχές».

Φέρνει μάλιστα ως πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα την πολιτική που ακλούθησε η κυβέρνηση Τσίπρα στο ζήτημα των συντάξεων χηρείας. «Κάπως έτσι λειτουργήσαμε, με αποτέλεσμα οι εν λόγω συντάξεις να είναι αυξημένες σε σχέση με παλαιότερα, όχι με βάση μόνο το νόμο Κατρούγκαλου αλλά και με βάση τους προηγούμενους νόμους.  Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα ανήλικα τέκνα, ανεξαρτήτως σπουδών, λαμβάνουν σύνταξη που εξακολουθεί να χορηγείται μέχρι και 24 έτη. Αντίθετα παλιά θα έπρεπε να σπουδάσει κάποιος σε μια σχολή, ενώ αν τελείωνες νωρίτερα στη σχολή, σταματούσε η καταβολή της σύνταξης. Αυτό στην ουσία αποτελεί αύξηση σύνταξης».

Τέλος, αναφορικά με το ζήτημα των αναδρομικών αναφέρει: «Εξαπατά η κυβέρνηση όταν μιλάει για αναδρομικά. Με βάση την απόφαση του ΣτΕ ο νέος υπολογισμός ισχύει από την  ημέρα έκδοσης της απόφασης και μετά».