Ανισότητα του θανάτου...

 

γράφει ο Γιώργος X. Παπασωτηρίου  

 

Εικόνες. Χαλκιδική. Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων πεθαίνει εντελώς αβοήθητο στο σπίτι του από κορονοϊό. Εκείνη πεθαίνει πρώτη. Ο δικός του θάνατος ακολουθεί. Βιώνει το χαμό της αγαπημένης του, ανήμπορος να τη βοηθήσει. Άφατη οδύνη. Μαρτυρικός θάνατος… Καβάλα. Ένα παιδί με νοητική υστέρηση κάθεται σε εμβρυική στάση δίπλα από το πτώμα της μάνας του επί δύο μέρες. Θάνατος μες στους θανάτους… Ευαγγελισμός. Ο υψηλός ιερωμένος παίρνει εξιτήριο...

 

Η κοινωνική ανισότητα ξεφεύγει, γίνεται ακραία, όταν επισυμβαίνει τόσο ξετσίπωτα ακόμα και μπροστά στο θάνατο… Πάρνηθα. Ένας άλλος κόσμος. Τα πετεινά του πολιτικού μάρκετινγκ κάνουν σπορ στη νεφελοκοκκυγία τους… Η κοινωνική αδικία αναμεμειγμένη με ανάλογες εικόνες γίνεται αναβάσταχτη. Το βάρος του πόνου γίνεται άνισο, οδυνηρό. Η οργή ακολουθεί. Την οσμίζεσαι στα παγκάκια της Βεάκη στο Περιστέρι. Στο Παγκράτι. Στα Εξάρχεια. Παντού. Εδώ δεν κάθονται οι συνήθεις ηλικιωμένοι, αλλά νέοι και νέες. Ψιθυρίζουν την οργή τους.

 

Ακόμη και στον καιρό της Πανούκλας υπήρχε μεγαλύτερη δικαιοσύνη απέναντι στο θάνατο λέει η Γιώτα. «[...]Εκείνο που κάνει την πανούκλα να ξεχωρίζει ήταν πως όλος ο κόσμος, απ’ τον διευθυντή ως τον τελευταίο κρατούμενο, ήταν καταδικασμένοι και για πρώτη ίσως φορά, βασίλευε απόλυτη δικαιοσύνη στις φυλακές…». Ο Καμύ θεωρούσε ότι τότε υπήρχε ισότητα πλούσιων και φτωχών απέναντι στην αρρώστια και στο θάνατο. Στη σημερινή πανδημία, όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο. Οι «πρώτοι» έχουν καλύτερη τύχη. Αντίθετα, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια ελπίδας για αυτούς που δεν έχουν πρόσβαση, γι’ αυτούς που δεν έχουν μεγάλο υλικό ή συμβολικό κεφάλαιο. Σήμερα ισχύει η απόλυτη ανισότητα. Φρίκη στις φυλακές. Θάνατος στα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων. Εγκατάλειψη και μοναχικός θάνατος ηλικιωμένων στα χωριά...

 

Ο κορονοϊός σπέρνει θάνατο, αλλά συγχρόνως ξεσκίζει το μασκάρεμα της κοινωνικής ανισότητας, βγάζοντας στο φως τον κυνισμό, την υποκρισία και την απανθρωπιά των «από πάνω». Πάνω απ' όλα όμως, η πανδημία, όπως και η πανούκλα, αφαιρεί «απ’ όλους την δύναμη της αγάπης και την δύναμη της φιλίας ακόμα. Γιατί η αγάπη χρειάζεται κάποιο μέλλον και για μας δεν υπήρχαν πια παρά μόνο στιγμές…» (ξανά Αλμπέρ Καμύ, «Η πανούκλα»).

 

Απέναντι σε όλα αυτά, απέναντι στο άκρον άωτο της μοναξιάς, να πεθαίνει κανείς μόνος, χωρίς βοήθεια, χωρίς αγάπη, οι νέες και οι νέοι της «γαλαρίας», που θα έλεγε και ο Μάνος Χατζηδάκις, αντιτάσσουν τη θέλησή τους για αλληλεγγύη ως ηθική στάση απέναντι στην κοινότητα. Αλληλεγγύη για τους ανήμπορους ηλικιωμένους, αλληλεγγύη για τους πρόσφυγες, αλληλεγγύη στους φυλακισμένους, στους άνεργους, στους ανέστιους... Γιατί όπως λέει ο Καμύ στο τέλος της Πανούκλας, ο αγώνας κατά του πόνου δεν τελειώνει ποτέ. Η πανούκλα θα επιστρέψει, και μόνο η αλληλεγγύη θα μας σώσει.

 

*Η φωτογραφία είναι από το πρώτο "λοκντάουν"