Ο «κόκκινος χρυσός» της Ελλάδας

Ο κρόκος Κοζάνης γνωστός και ως σαφράν, είναι φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στον κόσμο. Χαρακτηρίζεται από πολλούς ως ελιξίριο μακροζωίας χάρη στις θεραπευτικές του ιδιότητες, ενώ περιέχει βιταμίνες και έχει αντιοξειδωτική δράση.

Το σαφράν προέρχεται από τον ύπερο του άνθους του φυτού κρόκος και είναι τόσο ακριβό μπαχαρικό που ονομάζεται και «κόκκινος χρυσός». Έχει δημιουργήσει θέσεις εργασίας και έχει αποφέρει έσοδα σε μια περιοχή, που είναι γνωστή για τα ανθρακωρυχεία και την υψηλή ανεργία. Πριν από ένα χρόνο, οι παραγωγοί του άρχισαν να το εξάγουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ τώρα θα κάνουν νέο άνοιγμα προς την Κίνα.

Οι περισσότεροι είναι νεαροί σε ηλικία Έλληνες που «ξέμειναν» από δουλειά κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης και επέστρεψαν στην επαρχία για να μπορέσουν να ζήσουν καλλιεργώντας τη γη. «Ήταν δύσκολο να βρεις δουλειά στον τομέα σου κατά τη διάρκεια της κρίσης, ειδικά σαν πολιτικός μηχανικός γιατί δεν γίνονταν κατασκευές», ανέφερε ο Ζήσης Κυρού στο Rueters, ο οποίος κάθε φθινόπωρο αφήνει το γραφείο του για να μαζέψει τα μωβ λουλούδια που φυτρώνουν μόνο στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας.

Το 2012 επέστρεψε στην Ελλάδα από το Λονδίνο με δύο πανεπιστημιακούς τίτλους. Τελικά άνοιξε ένα γραφείο μηχανικού στην Κοζάνη, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός του προέρχεται από τα τέσσερα στρέμματα της γης, τα οποία ελπίζει να αυξήσει. «Δεν φαντάστηκα ποτέ ότι θα επέστρεφα, αλλά δεν μετανιώνω για την απόφαση που πήρα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο κρόκος καλλιεργείται στην Ελλάδα, στο ομώνυμο χωριό, εδώ και αιώνες. Ωστόσο μέχρι το 2000 η παραγωγή  έφτανε μόλις τα 30 κιλά ετησίως για εσωτερική κατανάλωση, όπως αναφέρει ο Νίκος Πατσιούρας, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης. Όλα άλλαξαν το 2008, όταν εκδηλώθηκε η κρίςη. Η Ελλάδα παράγει σήμερα περίπου τέσσερις τόνους ετησίως, εκ των οποίων το 70% πηγαίνει στο εξωτερικό. Ο Συνεταιρισμός διπλασίασε τα μέλη του από 494 σε 1.000, ενώ η καλλιεργούμενη έκταση αυξήθηκε από τα 592 στρέμματα στα 1.349.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η ανεργία στη βορειοδυτική Ελλάδα φτάνει το 23,5%, τρεις μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της χώρας. Σήμερα όμως στα χωράφια υπάρχει έντονη δραστηριότητα. «Πολλοί νέοι βρήκαν δουλειά και πιστεύω ότι θα αυξηθούν. Είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε στην περιοχή μας αυτό το προϊόν», ανέφερε ο κύριος Πατσίουρας. Το σαφράν αναπτύσσεται μόνο σε αυτήν την περιοχή της Ελλάδας και κάθε γραμμάριο κοστίζει περίπου τέσσερα ευρώ σε ελληνικά καταστήματα.

Χρειάζονται 150.000 φυτά για να παραχθεί ένα κιλό του μπαχαρικού, το οποίο πωλείται περίπου 1.500 ευρώ. Η συγκομιδή του φυτού γίνεται με τα χέρια και στο συνεταιρισμό οι γυναίκες το ζυγίζουν και το συσκευάζουν. Απαγορεύεται να φορούν μακιγιάζ και αρώματα, για να προστατεύσουν τη γεύση τους. Το Ιράν είναι μακράν ο μεγαλύτερος παραγωγός σαφράν στον κόσμο, αλλά η ζήτηση για την ελληνική ποικιλία αυξάνεται, σύμφωνα με τον κύριο Πατσίουρα. Μάλιστα η Ελλάδα βρίσκεται σε συζητήσεις για την εξαγωγή του κρόκου στην Κίνα το 2019.

Μάρθα Κίσκιλα