Όχι δάκρυα για τον Ξυδάκη

γράφει ο Μάνος Στεφανίδης*

Για μερικούς ανθρώπους η φάτσα τους είναι η τιμωρία τους. Δεν είμαι ρατσιστής, ελπίζω. Είμαι φυσιογνωμιστής. Τον βομβάρδισα με προτάσεις και αυτόν και τον πρωθυπουργό του, ούτε καν μου απάντησαν. Τους έστειλα προτάσεις πολιτισμού που δεν στοιχίζουν τίποτε αλλά μπορούν να απογειώσουν την εικόνα της χώρας διεθνώς. Αλλά δεν πιστεύουν ούτε στον πολιτισμό, ούτε στην παιδαγωγική δυνατότητα, αλλά και ούτε στους εκπροσώπους του, βέβαια. Ο πρόσφατος ανασχηματισμός το απέδειξε περίτρανα. Δεν είναι μόνο γραφειοκράτες, είναι και ατάλαντοι. Και βέβαια δεν έχουν σχέση με τον πολιτισμό, ούτε καν με τη διαχείρισή του. Για αυτούς, ο πολιτισμός, όπως και όλα τα άλλα άλλωστε, είναι αναβαθμοί για τη κατάκτηση, τη χρήση αλλά και τη κατάχρηση της εξουσίας.

Και όμως, σήμερα που η Ελλάδα είναι, καλώς ή κακώς, στο ειδησεογραφικό επίκεντρο της υφηλίου, χάνουμε μοναδική ευκαιρία να μην τρελάνουμε την υφήλιο με γεγονότα υψηλής επικοινωνιακής δύναμης, δηλαδή με πολιτισμό. Θα μπορούσαν τα μουσεία μας, οι ορχήστρες μας, οι ταινίες μας, τόσα ταλέντα που παραμένουν άγνωστα και ανεκμετάλλευτα να πυροδοτήσουν μέσα στη παρακμή μια μικρή, καλλιτεχνική αναγέννηση. Τους οργάνωσα έκθεση σύγχρονης ελληνικής τέχνης μέσα στο σημαντικότερο γερμανικό ίδρυμα, το Altes Museum του Βερολίνου. Τους πρότεινα το παλιό μουσείο της Ακρόπολης, στον ιερό βράχο, που η Μενδόνη το ήθελε αποθήκη (sic) να καταστεί υποδειγματικό μουσειακό Ιερό στο οποίο κάθε δυο χρόνια θα εκτίθενται συμβολικά δυο τρία αριστουργήματα (πχ. ένας κούρος, μια φιγούρα του Giacometti και ένα τόρσο του Rodin), συμβολικό αφιέρωμα στους πολιτισμούς του κόσμου και προσκύνημα για όλη την ανθρωπότητα. Τους πρότεινα ένα όραμα και εισέπραξα παγερή αδιαφορία.

Ο Ξυδάκης υπήρξε έμμεσα μαθητής μου (όπως εξ άλλου και η Ζαχαροπούλου) όταν εκείνος έκανε ρεπορτάζ κι εγώ έγραφα επιφυλλίδες στη Καθημερινή μετά από πρόσκληση του Αντώνη Καρκαγιάννη. Μετά, ως τεχνοκριτικός κατ” αποκοπήν, έγινε ανταγωνιστής μου φτάνοντας στο σημείο, ο ζηλιαρούλης, να με διαγράψει από την AICA (Εταιρεία Ελλήνων Τεχνοκριτών) ως αντιπρόεδρός της. Προς τιμήν του τώρα με αποκαθιστά ο νέος της πρόεδρος, καθηγητής Εμμανουήλ Μαυρομμάτης. Ο Ξυδάκης, αν και εραστής της δραχμής, δεν πήγε με τον Λαφαζάνη γιατί βέβαια ξέρει το συμφέρον του. Η συνεχής τηλεοπτική του έκθεση όμως έπληξε ανεπανόρθωτα το όνομα που είχε κάνει ως επιφυλλιδογράφος της Καθημερινής. Ήταν τότε που τον ενέπνεε η στήλη μου «Το Γυάλινο Μάτι» στην Ελευθεροτυπία. Μόνο που αυτός περιοριζόταν σε λυρικές γενικότητες αναφερόμενος στον πολιτισμό και την πολιτική του, χωρίς ποτέ να θίγει την εξουσία και τους εκπροσώπους της. Όμως η κριτική πρέπει πάντοτε να γίνεται ad hominem. Αλλιώς καταντάει ευχολόγιο και κήρυγμα. Θα μου πείτε βέβαια πως μόνο όταν γράφεις έτσι, γίνεσαι υπουργός. Και θα σας απαντήσω πως πολύ γρήγορα έτσι και ξεγίνεσαι. Επειδή αυτό που τελικά μένει είναι κάποια κείμενα και συγκεκριμένες στάσεις. Όλα τα άλλα είναι δημόσιες σχέσεις και μήντια-σαγανάκι.

ΥΓ 1. Το λέμε εδώ και 25 χρόνια: Δεν βιώνουμε κρίση αλλά κάτι πολύ δυσμενέστερο. Βιώνουμε παρακμή. Κρίση και μάλιστα ανθρωπιστική ζούν στη Συρία, το Αφγανιστάν, κλπ.

Και κάποια ερωτήματα: Τελικά πήρε το πτυχίο του ο υπουργός Παιδείας Φίλης; Μιλάει καμία ξένη γλώσσα ο ίδιος ή ο υπουργός Εξωτερικών Ξυδάκης; Η ικανότητα του Αλέξη να επιλέγει τους πιο κατάλληλους είναι μοναδική. Η νέα -λέμε τώρα- κυβέρνηση αποτελείται από δημοσιογραφικούς και από γραφικούς τύπους, αποκλειστικά. Ακόμη και Τέρενς έχει στους κόλπους της πλην Φίλη και Ξυδάκη του αξιοδάκρυτου. Άλλα κόλπα! Ο επικοινωνιακός Αλέξης φαίνεται να έχει μεγάλη εκτίμηση στα γιουσουφάκια της επικοινωνίας. Στο Παιδείας πάντως έχουμε τον απόλυτο συμβολισμό και συγχρόνως την τέλεια ερμηνεία για την χρόνια κατάντια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: Έναν αιώνιο φοιτητή σε ρόλο υπουργού Παιδείας με υφυπουργό – υφιστάμενο έναν πρώην Πρύτανη- εκπρόσωπο εκείνου του ακαδημαϊκού κατεστημένου που συναλλάσσεται με τις κομματικές νεολαίες και τους φοιτητοπατέρες. Έξοχο! Ρε Αλέξη έχεις μεγάλα κέφια – παρά τη κούραση της 17ωρης διαπραγμάτευσης.

ΥΓ 2. Δύση …Κάπως έτσι τελειώνει η Αριστερά που πίστεψα 40 χρόνια τώρα. Με τον Αλέξη σε προγραμματική συμφωνία με τους καμμένους και σε πλήρη ανατροπή των διαφορών ανάμεσα σε Αριστερά και Δεξιά. Με τον Αλέξη υποστηρικτή μιας καινούριας αναξιοκρατίας-μετριοκρατίας και προτεζέ των Αμερικανών. Με τον Αλέξη σε ρόλο αριστερού ψάλτη σε δεξιό σαρανταλείτουργο. Χτες έζησα τη τελευταία ήττα του ΕΑΜ. Την τελική ήττα της γενιάς μου απο μια νεότερη γενιά απαράτσνικων και γραφειοκρατών τρελαμένων για εξουσία. Ποιοι ξεπουλάνε πιο εύκολα; Οι έμπειροι ή οι άπειροι; Ο Αλέξης πασοκοποίησε μεθοδικά τον ΣΥΡΙΖΑ με κατρούγκαλους και ξυδάκι για να νοστιμήσει η σαλάτα.

Ακούω μετά από πάρα πολύ καιρό τη «Ρωμιοσύνη» με την ξύλινη φωνή του Γρηγόρη θυμάμαι τα 20 μου χρόνια και κλαίω βουβά. Για τα λάθη μου, για τα λάθη μας, για το άγος των εργολάβων που υποδύονται τους αριστερούς. Καιρός ήταν…

Να μην κλαίω μόνο για γυναίκες. Να μη πενθώ μόνο έρωτες …

*Ο Μάνος Στεφανίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ