Μπορούν οι υπουργοί να σώσουν τη χώρα;

γράφει ο Κώστας Γιαννακίδης

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης συνήθιζε να διηγείται ένα περιστατικό από υπουργικό συμβούλιο επί Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τόλμησε, λέει, να ζητήσει θερινή άδεια και ο Καραμανλής κάλεσε τους κουρασμένους να πάνε σπίτι τους. Ο Ανδρέας ήταν ο πρώτος που χώρισε τα υπουργεία σε κύκλους, εισήγαγε τον όρο «αναδόμηση» και έβρισκε εξωτικά ονόματα, πινακίδες στον τρίτο δρόμο προς τον σοσιαλισμό. Κάτι περίεργα με κύκλους έκανε και ο Σημίτης, ενώ ο Κώστας Καραμανλής επανίδρυσε το κράτος, σεμνά και ταπεινά. Ο ΓΑΠ τους καλούσε να είναι αντιεξουσιαστές στην εξουσία, ο Σαμαράς τους έφερε ολόκληρη Παναγιά. Ο Τσίπρας τους είπε να μη βγαίνουν στην τηλεόραση, να δουλεύουν σκληρά και πώς θα τους αξιολογεί αυστηρά. Όμορφα. Όμως, δεδομένης της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα, φαίνεται ότι θα ήταν καλύτερο ο Καραμανλής να τους έστελνε για μπάνια.

Όλοι οι πρωθυπουργοί λένε πάντα τα ίδια. Δουλειά, όχι τηλεόραση, τακτικές αξιολογήσεις και αναλυτικές εκθέσεις. Ένα πληκτικό τελετουργικό για μία αρχή που πρέπει να δείχνει καινούργια. Ωστόσο τίποτα από όλα αυτά δεν λειτουργεί. Και είναι λογικό. Αν ήταν οι υπουργοί να σώζουν τη χώρα, τώρα θα είχαμε γίνει Σκανδιναβία με ζέστη. Δεν είναι, όμως, οι υπουργοί αυτοί που θα σύρουν το κάρο. Συχνά δε, δεν είναι εις θέση να δείξουν και την κατεύθυνση. Τα υπουργεία είναι δαιδαλώδεις,  χαώδεις και χαοτικοί, γραφειοκρατικοί μηχανισμοί που «τρέχουν» μόνο από στελέχη τα οποία ξέρουν πρόσωπα και πράγματα. Κοινώς η δουλειά γίνεται από τους γενικούς γραμματείς και τους διευθυντές. Οι γενικοί γραμματείς αλλάζουν τακτικά, πολλές φορές μαζί με τους υπουργούς ή την ταμπέλα του υπουργείου. Και τα στελέχη, ικανά ή ανεπαρκή, ευσυνείδητοι ή αδιάφοροι, στριμώχνονται σε κακοφωτισμένους διαδρόμους, με ευτελείς μισθούς, χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση.

Ας μην αδικούμε τον υπουργό. Δεν μπορεί να κάνει τίποτα από εκεί που βρίσκεται. Μπορεί να κάνει πολλά, αν κατέβει κάτω, στη βάση του μηχανισμού. Και αν εργαστεί, μαζί με τον πρωθυπουργό του, για τη δημιουργία ενός δημοσίου τομέα που θα λειτουργεί με αυτοματισμούς, αποτελεσματικά, σαν μηχανή που δεν την άγγιξε χέρι κομματάρχη. Μετά οι πρωθυπουργοί δεν θα χρειάζεται να αναπαράγουν τις ίδιες φαιδρότητες στο υπουργικό συμβούλιο. Και ναι, οι υπουργοί θα βγαίνουν όσο θέλουν στην τηλεόραση, χορεύοντας, αν γουστάρουν, κλακέτες στο τραπέζι του πάνελ.