Απαιτείται απαγόρευση των μεταλλαγμένων από τη νέα Κυβέρνηση!

γράφει ο Γώργος Κολέμπας

Επειδή ακόμα και μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι σίγουρο ότι η χώρα θα απαγορεύσει τα μεταλλαγμένα, το παλιό και το νέο κίνημα ενάντια σε αυτά και τις επερχόμενες συμφωνίες ΤΤΙΡ, ΤΙSA, CETA κ.λπ., θα πρέπει να ανασκουμπωθεί και να κινηθεί αναλαμβάνοντας ευθύνη και δράση. Να απαιτήσει από την κυβέρνηση ένα νόμο για τα μεταλλαγμένα, που θα τα απαγορεύει στην ελληνική επικράτεια.

Η Κομισιόν επέτρεψε την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων εντός της Ένωσης, αλλά στη συνέχεια έβγαλε την οδηγία (ΕΕ) 2015/412 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Μαρτίου 2015 «για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ όσον αφορά τη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους».

Όποια χώρα θέλει, έχει την διακριτική ευχέρεια να αποφασίσει την χρήση ή την απαγόρευση των μεταλλαγμένων σπόρων και να ψηφίσει αντίστοιχο νόμο, αρκεί σε αυτόν να μην αναφέρει λόγους προστασίας της υγείας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Τα μέτρα που θα πάρει θα πρέπει να στηρίζονται «σε λόγους άλλους από την επικινδυνότητα όπως αυτή εξετάζεται κατά τη διαδικασία της εξατομικευμένης ανάλυσης κινδύνου μιας γενετικής τροποποίησης προκειμένου να λάβει έγκριση ελευθέρωσης στο περιβάλλον για καλλιέργεια βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας». 

Η προηγούμενη κυβέρνηση - δια του υφυπουργείου  Περιβάλλοντος-αν και καθυστερημένα, ετοίμαζε ένα τέτοιο νόμο για την απαγόρευση της καλλιέργειας των Γ.Τ.Ο., σύμφωνα με αυτή την οδηγία. Αλλά με την παραίτηση και την προκήρυξη των νέων εκλογών, ούτε καν στη διαβούλευση δεν πρόλαβε να μπει ο υπό διαμόρφωση νόμος.

Από παλιότερα, το ελληνικό κίνημα ενάντια στα μεταλλαγμένα και ειδικότερα η Κίνηση Μαγνησίας, είχε ετοιμάσει μια πρόταση νόμου για την απαγόρευση των μεταλλαγμένων και είχε προσπαθήσει να την προωθήσει προς την τότε ελληνική κυβέρνηση χωρίς επιτυχία. Αυτή η πρόταση τέθηκε υπόψη των συμβούλων του υφυπουργείου που ήταν υπεύθυνοι για την διατύπωση του νόμου. Εκεί υποστηρίζαμε-σε αντίθεση με την οδηγία που απαιτεί λόγους άλλους εκτός της επικινδυνότητας - ότι «Τα κράτη μέλη μπορούν με βάση την αρχή της προφύλαξης να υιοθετούν υψηλότερο επίπεδο προστασίας από αυτό των κοινοτικών ρυθμίσεων διότι η εν λόγω αρχή, έχοντας ως πυλώνες της τις έννοιες του κινδύνου και της επιστημονικής αβεβαιότητας, τους δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουν διαφορετικά αυτές τις έννοιες σε σχέση με την αξιολόγηση που κάνουν τα κοινοτικά όργανα. Η εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης επιτρέπει στα κράτη μέλη να λάβουν επιπλέον εθνικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας και της γεωργίας. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται και ο κοινοτικός δικαστής. Συγκεκριμένα το ΔΕΚ στην απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 200413 τονίζει ότι 'είναι σαφές ότι η αξιολόγηση του κινδύνου μπορεί να δείξει ότι συνεχίζει να υφίσταται επιστημονική αβεβαιότητα σχετικά με την ύπαρξη ή την έκταση των πραγματικών κινδύνων. Σ’αυτή τη περίπτωση πρέπει να γίνει δεκτό ότι ένα κράτος μέλος μπορεί, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, να λαμβάνει προστατευτικά μέτρα χωρίς να περιμένει να αποδειχθούν η ύπαρξη και η σοβαρότητα των κινδύνων'. Προκύπτει λοιπόν ότι η αρχή της προφύλαξης εφαρμόζεται όταν υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εναρμόνιση». 

Ένας τέτοιος νόμος λοιπόν από την ελληνική πλευρά θα πρέπει στην ουσία να αμφισβητήσει την υπάρχουσα οδηγία της Ε.Ε. Επίσης θα πρέπει να αποσκοπεί και στη λήψη μέτρων για την πρόληψη της ακούσιας παρουσίας ΓΤΟ σε συμβατικές και βιολογικές καλλιέργειες, καθώς και στην αποφυγή διασυνοριακών επιμολύνσεων. Διότι συνεχώς αυξάνονται οι επιστημονικές ενδείξεις σχετικά με τη δυνατότητα εξάπλωσης των ΓΤ γονιδίων που έχει σαν συνέπεια την επιμόλυνση των συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών από ΓΤ καλλιέργειες αλλά και την πρόσμιξη (διασταύρωση) διαφορετικών ΓΤ καλλιεργειών. Σε κάθε  περίπτωση θα πρέπει να αποφευχθεί να καταλήξουν οι αγρότες να καλλιεργούν ΓΤ σπόρους χωρίς να το έχουν επιλέξει οι ίδιοι. Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι η δυνατότητα εξάπλωσης των γονιδίων απειλεί την καθαρότητα όλων των υπαρχόντων σπόρων, που αποτελούν κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας.

Λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος της χώρας και του μεγάλου κατακερματισμού των αγροτικών ιδιοκτησιών και τη δυσκολία πρακτικής εφαρμογής αποτελεσματικών κανόνων συνύπαρξης για την αποφυγή ακούσιας επιμόλυνσης που αυτή συνεπάγεται, δεν θα είναι ποτέ δυνατή η συνύπαρξημεταλλαγμένων και μη καλλιεργειών στις αγροτικές εκτάσεις της χώρας. Ο νόμος λοιπόν θα πρέπει να αποσκοπεί στην καθολοκληρίαν αποφυγή των καλλιεργειών ΓΤΟ. Ιδίως αν θέλουμε να εστιάσουμε τη γεωργική παραγωγή σε προϊόντα  Πιστοποίησης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Πιστοποίησης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) και να προστατέψουμε και να διατηρήσουμε την τοπική βιοποικιλότητα. Ή αν έχουμε την πρόθεση για ανάπτυξη μιας μελλοντικής εθνικής πολιτικής προώθησης της βιοκαλλιέργειας σε ολόκληρες περιοχές ή και στο σύνολο της χώρας και για αυτό το σκοπό δε θα πρέπει να υπάρξει επιμόλυνση του εδάφους με ΓΤΟ. 

Επίσης να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της ακούσιας παρουσίας ΓΤΟ σε άλλα προϊόντα. Ιδίως στις εισαγόμενες - από εταιρείες γενετικού υλικού - προς φύτευση σπορομερίδες, για τις οποίες θα πρέπει να δημιουργηθεί ιδιαίτερη υπηρεσία ελέγχου και σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να ελέγχονται στα τοπικά τελωνεία. Οι υπεύθυνοι των εισαγωγών θα πρέπει να αποφεύγουν την ακούσια πρόσμιξη ΓΤ σπόρων με σπόρους συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών. Σε κάθε περίπτωση η πρόσμιξη δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 0,1% για τους εγκεκριμένους από την Ε.Ε. σπόρους και να είναι μηδενική για τους μη εγκεκριμένους. Αλλά και για τις εισαγόμενες ζωοτροφές που μπορεί να περιέχουν ΓΤ σόγια ή ΓΤ καλαμπόκι, όπως και για τις ζωοτροφές που συσκευάζονται στη χώρα από ντόπιες εταιρείες που δεν εφαρμόζουν την ιχνηλασιμότητα και διατίθενται στο εμπόριο χωρίς να φαίνεται στην ετικέτα.

Ο νόμος θα πρέπει να προβλέπει αστική, αλλά και ποινική ευθύνη και αποζημιώσεις για όποιον προβαίνει σε παράνομη χρήση ΓΤΟ. Να υποχρεούται σε αποζημίωση για την ζημία που προκάλεσε σε άλλον. Ως ζημία να νοείται η μεταφορά ή με άλλο τρόπο εισαγωγή ΓΤ πολλαπλασιαστικού υλικού σε: 1) γεωργικά προϊόντα τα οποία εμφανίζουν πρόσμιξη πάνω από 0,1%. 2) περιβάλλον γενικότερα, το οποίο εξ αιτίας της μεταφοράς ή με άλλο τρόπο εισαγωγής ΓΤ υλικού καταστρέφεται ή υποβαθμίζεται.

Έτσι να επιβάλει συγκεκριμένα αναλογικά πρόστιμα σε όποιον αναπτύσσει, παράγει, εισάγει, διαθέτει στην αγορά με ή χωρίς αντάλλαγμα ΓΤ σπόρους και φυτικό πολλαπαλασιαστικό υλικό. Καθώς  και σε όποιον κάνει τα παραπάνω, χωρίς να προσδιορίζει αν πρόκειται για ΓΤΟ ή όχι. Στην περίπτωση της ζημίας δικαιούται αυτός που ζημιώνεται να αξιώσει την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον.

Αυτά και άλλα πολλά μέτρα θα πρέπει να προβλέπει αυτός ο νόμος, ώστε να αποφευχθεί όσο γίνεται η εισδοχή στη χώρα μας των ΓΤΟ. Και αν μάλιστα μια κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να συγκρουσθεί με τις εταιρείες των μεταλλαγμένων, την Ε.Ε. και τον ΠΟΕ, θα πρέπει να απαγορεύσει όχι μόνο την καλλιέργειά τους, αλλά και την διακίνηση και εμπορία τους στην ελληνική επικράτεια. Οι πολίτες έτσι και αλλιώς δεν τα θέλουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία. Είναι και θέμα δημοκρατίας. Είναι θέμα εφαρμογής των αποφάσεων όλων των Νομαρχιακών Συμβουλίων των πρώην Νομαρχιών της χώρας, που διατύπωσαν το αίτημα για ανακήρυξη της επικράτειάς τους (πριν την εφαρμογή του «Καλλικράτη» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση) σαν «ζώνη ελεύθερη από Μεταλλαγμένα». Είναι θέμα έκφρασης του δημοκρατικού δικαιώματος το οποίο δεν μπορεί να απεμπολήσει ούτε το δικό μας πολιτικό σύστημα, ούτε η Ε.Ε.

Να έχουμε βέβαια υπόψη μας ότι οι εταιρείες θα μπορούν να πηγαίνουν τα κράτη και τις κυβερνήσεις στα διαιτητικά δικαστήρια για διαφυγόντα κέρδη από την απαγόρευση των ΓΤΟ, αν περάσουν οι συμφωνίες ΤΤΙΡ, TISA, CETA κ.λπ. Για αυτό το κίνημα ενάντια στα μεταλλαγμένα και το κίνημα ενάντια στις συμφωνίες αυτές θα πρέπει να εκφρασθεί ενιαία και να απαιτήσει όχι μόνο απαγόρευση των ΓΤΟ, αλλά και βέτο σε αυτές τις συμφωνίες.