Τι είναι η ΝΔ;

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

Η Νέα Δημοκρατία ψάχνει αρχηγό. Οι δύο (μαζί με το δημοψήφισμα, τρεις) εκλογικές ήττες, την οδηγούν σε αλλαγή ηγεσίας. Έτσι συνέβαινε σχεδόν πάντα, η ήττα φέρνει αλλαγή αρχηγού. Σαν τους προπονητές μοιάζει. Η ήττα της ομάδας (επειδή συνήθως δεν έχει καλούς παίκτες), αποδίδεται στον προπονητή ο οποίος συνήθως πάει σπίτι του.

Οι εκτιμήσεις από τα ίδια τα στελέχη της για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο νέος ηγέτης, ποικίλουν. Άλλοι θέλουν κάποιον αντι-Τσίπρα, διαβάζω. Κάποιον δηλαδή νέο σε ηλικία που να μην κουβαλάει το παρελθόν. Άλλοι, θέλουν κάποιον «δυναμικό», προφανώς εννοούν κάποιον που να μιλάει πιο αυστηρή γλώσσα, να χρησιμοποιεί «τσεκουράτα» λόγια. Κάποιοι τρίτοι, έναν από την παλιά φρουρά που έχει πολλά κομματικά χιλιόμετρα στην πλάτη. Γενικότερα, οι εκτιμήσεις για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο νέος αρχηγός είναι πολλές.

Νομίζω πως ψάχνουν με λάθος κριτήρια. Το πρόβλημα της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι το πρόσωπο που ηγείται κάθε φορά. Τουλάχιστον, αυτό δεν είναι το βασικό πρόβλημα. Αλλά αφενός η πολύχρονη διακυβέρνηση της χώρας και η συν-ευθύνη για την χρεοκοπία, αφετέρου η χαμένη ταυτότητά της. Ας το δούμε ανάποδα. Τι είναι η ΝΔ σήμερα; Ένα κόμμα που εκφράζει ποιον; Εδώ η απάντηση είναι ιδιαίτερα θολή. Ανάλογα θολή με την εποχή μας. Αν υποθέσουμε ότι πριν τα Μνημόνια, υπήρχε ένας σαφής ιδεολογικός διαχωρισμός μεταξύ της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα που και οι δυο πλευρές (σχηματικά) ακολουθούν τα Μνημόνια, τι τους διαχωρίζει; Όποιος απαντήσει ικανοποιητικά σ' αυτό το ερώτημα, θα μπορεί να μας πει και με σαφήνεια τα χαρακτηριστικά του νέου αρχηγού.

Η υιοθέτηση από τον ΣΥΡΙΖΑ του Μνημονίου και η γενναία στροφή σε τακτικές εξουσίας, ακυρώνει τις όποιες διαφορές τους. Οι οποίες άλλωστε κινούνται σε θέματα που δεν συνδέονται κατά βάση με οικονομικές επιλογές. Ακόμα και ένα κομμάτι της λαϊκίστικης Δεξιάς που στο παρελθόν φιλοξενούσε η ΝΔ στους κόλπους της, τώρα έχει βρει στέγη στον ΣΥΡΙΖΑ υπό τη μορφή κυβερνητικής συνεργασίας (ΑΝΕΛ). Οι διαφορές της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να αφορούν  θέματα κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά δεν είναι αυτά που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τους εν δυνάμει ψηφοφόρους τους. Τα θέματα της οικονομίας κυριαρχούν.

Η ΝΔ, πριν βρει αρχηγό, θα πρέπει να κάνει ένα συνέδριο για να ξεκαθαρίσει τι είναι. Είναι ένα φιλελεύθερο κόμμα; Και αν ναι, τι σχέση έχουν τα κατά καιρούς σαλιαρίσματα με ακροδεξιούς; Και τι σχέση έχουν οι λαϊκίστικες φωνές; Ασπάζεται τον κοινωνικό φιλελευθερισμό; Πού φάνηκε αυτό όταν κυβερνούσε; Υιοθετεί τα Μνημόνια ως δρόμο εξόδου από την κρίση; Γιατί δεν τα εφάρμοσε αναλαμβάνοντας το όποιο κόστος; Αυτό όμως, δεν θα γίνει.
Η ΝΔ είναι λίγο απ' όλα. Όπως και τα περισσότερα κόμματα εξουσίας στη χώρα μας, τα οποία δεν υιοθετούν μια πολιτική και μετά καλούν τους πολίτες να την εγκρίνουν ή να την απορρίψουν. Είναι ένας αχταρμάς που αναζητά οπουδήποτε ψήφους, σε κάθε χώρο, σε κάθε κοινωνική ομάδα. Και για να πετύχει αυτό το κόλπο στις ημέρες μας πια είναι δύσκολο.

Η διάχυτη άποψη είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις συνεχόμενες εκλογές λόγω του χαρισματικού Τσίπρα. Προσωπικά διαφωνώ απόλυτα. Ο Τσίπρας απλά βρέθηκε στην κατάλληλη θέση, την κατάλληλη στιγμή. Και ήταν η στιγμή που ένα ολόκληρο κόμμα εξουσίας (ΠΑΣΟΚ) χρεοκόπησε πολιτικά και εκ των πραγμάτων δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα εναλλακτικό -στη ΝΔ- κόμμα εξουσίας που θα φιλοξενήσει όσους κατά βάση ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ. Πολιτευόμενος με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν τα παλιά κόμματα (υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, ρουσφέτια, νεποτισμός, διατήρηση των σχέσεων με εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας κ.ο.κ.), ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να εισπράξει ένα μεγάλο κύμα ψηφοφόρων που όχι απλά έχουν αντιδεξιά σύνδρομα, αλλά και θεωρούσαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μια αντιμνημονιακή επιλογή. Αργότερα προδόθηκαν βέβαια, αλλά οι περισσότεροι το απέδωσαν στον «Τσίπρα που προσπάθησε, αλλά δεν τα κατάφερε». 

Άρα, η ΝΔ για να επιβιώσει πολιτικά, δεν έχει ανάγκη να αναζητήσει τον αντι-Τσίπρα. Αλλά να συζητήσει σοβαρά την ταυτότητά της και τις αιτίες που την έφεραν ως εδώ. Και να περιμένει. Αν δεν προχωρήσει σε επιλογές ηγεσίας εκ των πραγμάτων έντονα στιγματισμένες από το παρελθόν (π.χ. Βορίδης), όποιον και αν εκλέξει αρχηγό, αυτός θα περιμένει για κάποιο διάστημα. Όχι για να σαγηνεύσει τα πλήθη, αλλά για να εισπράξει τη φθορά της σημερινής κυβέρνησης. Η λογική του «ώριμου φρούτου» είναι αυτή που αλλάζει τις κυβερνήσεις. Ένα κόμμα καταψηφίζεται για τον τρόπο που άσκησε την εξουσία και εκ των πραγμάτων κερδίζει το αντίπαλο. Οι εποχές των ηγετών που συγκινούν τα πλήθη και τα παρασύρουν όπου θέλουν, έχουν περάσει εδώ και πολλά χρόνια.