Ανισότητες και αποκλίσεις στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

γράφει ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης*

Σε ειδική μελέτη της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έδειξε ότι την επταετία 2008-2014 σημειώθηκε απόκλιση των οικονομιών των κρατών-μελών της Ε.Ε. Η απόκλιση αυτή προκλήθηκε από τη διεθνή οικονομική κρίση και την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που έχει επιβάλει η Γερμανία στην Ε.Ε. όλη αυτήν την περίοδο.

Κριτήριο σύγκλισης/απόκλισης είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της καθεμιάς χώρας σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης και ως ποσοστό εκείνου των 28 μελών της Ε.Ε. ως συνόλου.

Οπως δείχνουν τα στοιχεία από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., πράγματι την επταετή περίοδο 2008-2014 στα 15 κράτη-πρώτα μέλη της Ε.Ε. σημειώθηκε απόκλιση των οικονομιών τους.

Διαφορετική, όμως, είναι η εικόνα που προκύπτει όταν εξετάσουμε χωριστά την ομάδα των 11 βόρειων κρατών-πρώτων μελών της (Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) και εκείνη των 4 νότιων (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία).

Τα σχετικά στοιχεία δίνονται στον πίνακα.

Ο πίνακας χωρίζεται σε τρία μέρη: 

Στις δύο πρώτες στήλες του πρώτου μέρους του δίνεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ της ομάδας 11 βόρειων κρατών-πρώτων μελών της Ε.Ε. (11 ΒΟΡΕΙΑ) και εκείνης των 4 νότιων (4 ΝΟΤΙΑ) τα έτη 2007 και 2014 και η ποσοστιαία μεταβολή τους το 2014 σε σχέση με το 2007.

Στην 3η γραμμή του πρώτου μέρους δίνεται η ποσοστιαία διαφορά (δηλαδή η ανισότητα) του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των βόρειων από τα νότια κράτη.

Στο δεύτερο μέρος δίνεται το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. και η ποσοστιαία μεταβολή του και στο τρίτο δίνεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των βόρειων και των νότιων κρατών ως ποσοστό του μέσου κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ε.Ε. των 28 ως συνόλου και η ποσοστιαία μεταβολή του.

ΠΙΝΑΚΑΣ

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) των 11 βόρειων και 11 νότιων κρατών-πρώτων μελών της Ε.Ε. και ως % του μέσου όρου της Ε.Ε.28 τα έτη 2007 και 2014

Από τον πίνακα αυτόν φαίνεται ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ το 2014 σε σχέση με το 2007:

Των βόρειων κρατών αυξήθηκε ενώ των νότιων μειώθηκε (βλέπε 3η στήλη του πρώτου μέρους του πίνακα), με αποτέλεσμα η ανισότητα ανάμεσα στα βόρεια και τα νότια κράτη από λίγο πάνω από 15% το 2007 να πλησιάσει το 30% το 2014 (βλέπε 3η γραμμή του πρώτου μέρους).

Σε ό,τι αφορά τα κράτη που αποτελούν τις δύο ομάδες θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσά τους.

Σε 8 από τα βόρεια κράτη σημειώθηκε αύξηση που κυμαινόταν από 14,1% στη Γερμανία μέχρι 1,7% στην Ολλανδία.

Υψηλή ήταν και η αύξηση στις δορυφόρους της Γερμανίας (Αυστρία, Λουξεμβούργο και Βέλγιο).

Στη Φινλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία σημειώθηκε ελαφρά μείωση.

Στα 3 από τα 4 νότια κράτη σημειώθηκε μείωση (στην Ελλάδα 16,6%!, την Ισπανία 5,6% και την Ιταλία 2,9%). Στην Πορτογαλία σημειώθηκε αύξηση 4,4%.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του συνόλου των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. αυξήθηκε κατά 6,2%.

Το τρίτο μέρος του πίνακα δείχνει ότι η απόκλιση προς τα πάνω του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των βόρειων κρατών από τον μέσο όρο της Ε.Ε. των 28 αυξήθηκε ανεπαίσθητα το 2014.

Αντίθετα, ενώ το 2007 υπήρχε πολύ μικρή απόκλιση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των νότιων κρατών προς τα πάνω, το 2014 σημειώθηκε μεγάλη απόκλιση προς τα κάτω κατά 10,2%!

Η επιδείνωση αυτή της θέσης των νότιων κρατών το 2014 ήταν εκείνη που προκάλεσε την αύξηση τόσο της ανισότητας του κατά κεφαλήν ΑΕΠ όσο και της απόκλισης των οικονομιών των 15 κρατών-πρώτων μελών της Ε.Ε.

Από τα παραπάνω φαίνεται καθαρά ότι η κρίση και η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που επέβαλε η Γερμανία στην Ε.Ε., εκτός από τις διαφορές στα μεγάλα οικονομικά, κοινωνικά και δημογραφικά προβλήματα, προκάλεσε και αύξηση της ανισότητας στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των οικονομιών βόρειων/νότιων κρατών-πρώτων μελών της Ε.Ε.

Επιπλέον, αύξησε την απόκλιση των οικονομιών των νότιων κρατών και του συνόλου των 15.

Ο μεγάλος κερδισμένος την περίοδο αυτή ήταν η Γερμανία και ο μεγάλος χαμένος, δυστυχώς, η Ελλάδα.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η εφαρμογή των μέτρων του τρίτου Μνημονίου, με την ύφεση που θα προκαλέσουν το 2015 και το 2016, θα αυξήσει ακόμα περισσότερο την απόκλισή της από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (ήδη, λόγω των επιπτώσεων των Μνημονίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της σε ΜΑΔ ως ποσοστό του μέσου όρου της Ε.Ε. των 28 έχει υποχωρήσει σε επίπεδα πριν από το 1995!, χάθηκε δηλαδή όλη η σύγκλιση που είχε επιτευχθεί μέχρι το 2009).

*Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ