Πλησιάζει η σύγκρουση των γενεών

γράφει η Αγγελική Σπανού

Δεν είναι πολλοί στη χώρα μας όσοι γνωρίζουν σε βάθος τις διαρθρωτικές παθογένειες του ασφαλιστικού συστήματος, ακόμη λιγότεροι όσοι έχουν σοβαρή πρόταση για την υπέρβασή τους. Ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Γ. Ρομπόλης ολοκληρώνει αυτή την περίοδο ένα βιβλίο που αναφέρεται στην περίοδο διάβρωσης της διαγενεακής αλληλεγγύης και στον προσδιορισμό του έτους που θα συντελεστεί η σύγκρουση των γενεών στην Ελλάδα. Αν και δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η έρευνα, εκτιμά ότι η σύγκρουση των γενεών (κατάρρευση της αρχής της αλληλεγγύης και της ισότητας μεταξύ των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων) θα συνετελεστεί σε μια εικοσαετία από σήμερα και θα αφορά αυτούς που γεννήθηκαν από το 1971 και μετά.

Θεωρεί λάθος τις προβλέψεις του τρίτου μνημονίου για το συνταξιοδοτικό “γιατί παρά τη μείωση των συντάξεων κατά 40% (2010-2015) και αυτές που θα συντελεστούν τα επόμενα χρόνια, αποδεικνύεται από τη μελέτη μας ότι δεν αποτρέπονται οι συνέπειες του baby booming (2023-2028) καθώς και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών από 4% μέχρι 6%. Ετσι γίνεται φανερό ότι σταδιακά επέρχεται κατά αναπόφευκτο τρόπο κατά την περίοδο 2015-2030 η αποδιάρθρωση του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας”.

Σε σχέση με τη διαπραγμάτευση του Οκτωβρίου 2015 για το ασφαλιστικό, καλεί την ελληνική πλευρά “να αναδείξει  στους εκπροσώπους των δανειστών το σοβαρό μεθοδολογικό λάθος που διαπερνά τη μελέτη τους για την προοπτική του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, με τα λανθασμένα αποτελέσματα της οποίας επέβαλαν στην χώρα μας τις σημαντικές μειώσεις των συντάξεων από το 2010 μέχρι σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, το μεθοδολογικό αυτό λάθος συνίσταται στην επιλογή ως μοναδικής παραδοχής της δυσμενούς εξέλιξης της ελληνικής οικονομίας, με μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2013-2060 0,7%, επίπεδο ανεργίας υψηλότερο από 15%, υψηλό επίπεδο ελλειμμάτων, με αποτέλεσμα το 2060 η χώρα μας να είναι μια χώρα ηλικιωμένων, αφού το 60% του μειωμένου πληθυσμού (8,6 εκατομμήυρια άτομα) θα είναι συνταξιούχοι, οι νέοι λόγω της υψηλής ανεργίας θα μεταναστεύουν καθόλη τη συγκεκριμένη περίοδο και το ΑΕΠ το 2050 θα είναι 241 δισ ευρώ από 179 δισ ευρώ το 2013, σημαντικά χαμηλότερο από το ΑΕΠ του 2009 που ήταν 280 δισ ευρώ”. Με άλλα λόγια, εξηγεί, “η μελέτη των δανειστών για το ασφαλιστικό στην Ελλάδα βασίστηκε στα απαισιόδοξα στοιχεία της υφεσιακής περιόδου 2010-2012, θεωρώντας, χωρίς την εξέταση και ανάλυση εναλλακτικών σεναρίων, ότι το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και των οικονομικών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης θα είναι ελλειμματικό, δυσμενές και απαισιόδοξο, μεταμορφώνοντας αυθαίρετα κατ αυτόν τον τρόπο τη δυσμενή συγκυρία της συγκεκριμένης υφεσιακής περιόδου σε δομικό και μακροχρόνιο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας”.

Η λύση για τον έλεγχο των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού -σημειώνει- είναι η αποτελεσματική καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και η συμπληρωματική χρηματοδότησή του από τον κρατικό προϋπολογισμό (η κρατική χρηματοδότηση μειώθηκε από 18,9 δισ ευρώ το 2010 σε 8,6 δισ ευρώ το 2015). Διαφορετικά, όπως από το 2010 μέχρι σήμερα, θα είμαστε μάρτυρες διαδοχικών περικοπών των συντάξεων με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την κοινωνική συνοχή την μετανάστευση των νέων και τη φτωχοποίηση του πληθυσμού. Και τότε, γι αυτό που θα συμβεί, θα αναρωτιόμαστε, αδικαιολόγητα, γιατί;”

Κατά τον Σάββα Γ. Ρομπόλη, “η οικονομικά βιώσιμη και κοινωνικά αποτελεσματική προοπτική του κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας βασίζεται εξ αντικειμένου στην εξασφάλιση τεσσάρων καθοριστικών για το μέλλον του παραμέτρων: Δηλαδή, την αύξηση του ΑΕΠ, την αύξηση της απασχόλησης, τη δημογραφική ανανέωση του πληθυσμού και την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας - οι οποίες λείπουν ανησυχητικά κατά τη σημερινή περίοδο”.

Εχει μέλλον μια χώρα ηλικιωμένων;

“Πράγματι, οι αριθμοί του παρόντος και του μέλλοντος δείχνουν ότι είμαστε μια χώρα συνταξιούχων, γεγονός που από καμία πλευρά δεν είναι αισιόδοξο. Γι αυτό το λόγο επιβάλλεται η άμεση εκπόνηση και υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης δημογραφικής πολιτικής. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την έρευνα στη χώρα μας μετά το 2040 ανακόπτεται η φυσιολογική αύξηση του πληθυσμού ο οποίος το 2060 θα είναι κατα 300.000 άτομα λιγότερος απ ό,τι είναι σήμερα”.