Ηχηρό «όχι» στο περιβαλλοντικό έγκλημα του Αιγαίου

Του Τάσου Σαραντή

Ισχυρό ράπισμα στην ανεξέλεγκτη εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας αιολικών αποτελεί η αρνητική γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Προστατευόμενων Περιοχών) του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση τριών Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με συνολικά 104 ανεμογεννήτριες σε 14 προστατευόμενες νησίδες του Νότιου Αιγαίου.

Η αρνητική γνωμοδότηση της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Περιβάλλοντος αποτελεί ηχηρή επιβεβαίωση ότι οι βιομηχανικής κλίμακας παρεμβάσεις σε αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα, ζωτικό κομμάτι του ελληνικού Δικτύου Natura 2000, θα έχουν σαρωτικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη μοναδική χλωρίδα και πανίδα τους.

Η πρωτοφανής απόπειρα της εγκατάστασης ανεμογεννητριών, ύψους 150 έως 198,5 μ., στα «Γκαλάπαγκος της Μεσογείου», όπως είναι γνωστές στην επιστημονική κοινότητα αυτές οι νησίδες στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων, είχε συναντήσει την καθολική εναντίωση τόσο των περιβαλλοντικών οργανώσεων όσο και των επιστημονικών φορέων.

Η ορνιθοπανίδα

Πρόκειται για τις νησίδες Κούνουποι, Σύρνα, Πλακίδια, Μεσονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Παχειά Ανάφης, Μακρά, Λιάδι, Κίναρος, Λέβιθα, Οφιδούσσα, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Νισύρου των Δήμων Νισύρου, Αστυπάλαιας, Λέρου και Ανάφης που βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας και για την ορνιθοπανίδα και για την υπόλοιπη πανίδα, χλωρίδα και τους τύπους οικοτόπων που φιλοξενούν.

Στη γνωμοδότηση, που συντάχθηκε μετά την εξέταση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) που κατέθεσε η εταιρεία Κυκλαδικά Μελτέμια Α.Ε., αναφέρεται σαφώς ότι: «Η υλοποίηση των υπό εξέταση ΑΣΠΗΕ είναι πιθανό να προκαλέσει τον οριστικό εκτοπισμό της ορνιθοπανίδας από τις νησίδες.

Εφόσον όμως και στην άμεση περιοχή προβλέπονται επίσης ΑΣΠΗΕ στα γύρω νησιά, τα πτηνά δεν θα μπορούν να βρουν εκεί καταφύγιο και είναι πολύ πιθανή η οριστική εξαφάνιση πτηνών σε όλη την περιοχή του κεντρικού Νοτίου Αιγαίου».

Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στην περίπτωση του ΑΣΠΗΕ στις νησίδες Λιάδι-Κίναρος-Λέβιθα θα δημιουργηθεί ένας φραγμός από 43 ανεμογεννήτριες εντελώς κάθετα στο κρίσιμο για τα πτηνά πέρασμα μεταξύ Κυκλάδων-Δωδεκανήσων.

Αυτό σημαίνει ότι κάθε ομάδα αρπακτικών που θα διασχίζει τον μεταναστευτικό διάδρομο του ανατολικού Αιγαίου και συναντά ως πρώτη διαθέσιμη στεριά το σύμπλεγμα των νησιών από Λιάδι μέχρι Λέβιθα, θα προσπαθεί να καταφύγει σε αυτά και θα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα τείχος από ανεμογεννήτριες ακριβώς στα ψηλότερα σημεία των νησίδων, στα οποία θα πλησίαζαν για να πάρουν ύψος προκειμένου να συνεχίσουν με τη μικρότερη δυνατή δαπάνη ενέργειας, επισημαίνεται.

«Η υπό εξέταση επένδυση, εφόσον υλοποιηθεί, είναι πιθανό να αλλοιώσει οριστικά και μη αναστρέψιμα αυτό το αδιατάρακτο των νησίδων, καταστρέφοντας αμετάκλητα τα προστατευόμενα οικοσυστήματα και εκδιώκοντας τα είδη της ορνιθοπανίδας, αίροντας ουσιαστικά το καθεστώς προστασίας και τους λόγους ένταξης αυτών των περιοχών στο Δίκτυο Natura 2000», τονίζεται στη γνωμοδότηση.

Ασθενής επίπτωση

Επιπλέον, η γνωμοδότηση επισημαίνει ότι στην ΜΠΕ που υπέβαλε η εταιρεία διαπιστώνεται σωρεία παραλείψεων και λαθών. Μεταξύ άλλων, υπάρχει σημαντικό κενό στις ημερομηνίες των επισκέψεων που απαιτούνται για παρατηρήσεις στις νησίδες, καθώς δεν έγιναν καταμετρήσεις τον Ιούνιο και τον Ιούλιο που παρατηρείται έντονη δραστηριότητα των θαλασσοπουλιών αλλά και των ανήλικων ατόμων αρπακτικών.

Οι δε μελετητές επισκέφτηκαν αρκετές νησίδες τις ίδιες ημερομηνίες και δεν αφιέρωσαν ημέρες ανά νησίδα αλλά μόνο λίγες ώρες κάθε φορά ανά νησίδα. Αρα, υπολείπονται δραματικά των απαιτούμενων από τη νομοθεσία ημερών και επομένως έχουν καλύψει πλημμελώς το θέμα της τεκμηρίωσης της οικολογικής αξίας των εξεταζόμενων τόπων, επισημαίνεται.

Εξάλλου, η ΜΠΕ αναφέρει ότι η απώλεια μέχρι και 25% της έκτασης κάθε οικοτόπου αντιστοιχεί σε ασθενή επίπτωση, χωρίς να το τεκμηριώνει κι ενώ στη σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία η μείωση κατά 10% της έκτασης του οικοτόπου καθιστά την κατάσταση διατήρησης του οικοτόπου κακή. «Επιτέλους, φαίνεται να επικρατούν η λογική και τα επιστημονικά δεδομένα.

Αναμένουμε πλέον και εκ μέρους της ηγεσίας του υπουργείου την αναγνώριση του προφανούς: ότι η ισοπέδωση των 14 νησίδων για την εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας ΑΣΠΗΕ αποτελεί ένα πραγματικό περιβαλλοντικό έγκλημα που πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί», επισημαίνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, έκθεση της οποίας τεκμηρίωνε την απόρριψη της ΜΠΕ του έργου.