Τα "γεράκια" σπρώχνουν τον κόσμο στον όλεθρο - Ποιος θα πατήσει φρένο;

 

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

 

Τα σημάδια δείχνουν ότι ο κόσμος μας βιώνει καταστάσεις χειρότερες από ανάλογες του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι δύο τότε υπερδυνάμεις, Αμερική και Σοβιετική Ενωση, έφτασαν κοντά στο «μη περαιτέρω», όπως ήταν την κρίση των πυραύλων στην Κούβα το 1962.

 

Ο Πούτιν άνοιξε, πριν από ένα μήνα, την πόρτα του φρενοκομείου με την εισβολή στην Ουκρανία. Οι ρωσικές απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων συνεχίζονται. Και ο Μπάιντεν επιδίδεται σε ένα σόου λεκτικών προσβολών του αντιπάλου του, λες και επιδιώκει να εντείνει το ψυχροπολεμικό κλίμα, αντί να το εκτονώνει. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει κάποια παγκόσμια προσωπικότητα που θα μπορούσε να μεσολαβήσει, ώστε να γίνει κάποια συνεννόηση που θα οδηγούσε σε εκτόνωση. Ο ΟΗΕ, για παράδειγμα, είναι επιδεικτικά απών.

  

Οι ηγέτες των δύο ισχυρότερων πυρηνικών δυνάμεων μοιάζουν με «γεράκια», που εκτοξεύουν εκατέρωθεν απειλές:

 

Οι Ρώσοι ηγέτες μιλούν με μεγάλη ευκολία για χρήση πυρηνικών όπλων. Κι ενώ η αρχική δήλωση του Πούτιν ερμηνεύθηκε περισσότερο ως προπαγανδιστικό όπλο, φαίνεται ότι δεν είναι έτσι. Διότι ο δεύτερος ισχυρός άνδρας της Ρωσίας, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, προσδιόρισε με λεπτομέρειες τις περιπτώσεις που θα μπορούσε η χώρα του να χρησιμοποιήσει, ακόμα και «προληπτικά», πυρηνικά όπλα. Ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο;

Στην άλλη πλευρά, ο Μπάιντεν μέρα παρά μέρα χρησιμοποιεί ασυνήθιστα οξείς χαρακτηρισμούς προσωπικά για τον Πούτιν, κάτι που δεν συνηθίζεται για ηγέτες υπερδυνάμεων. Την πρώτη φορά τον αποκάλεσε «εγκληματία πολέμου». Και χτες, ευρισκόμενος στην Πολωνία, άλλαξε το «εγκληματίας» σε «χασάπη». Και λίγο αργότερα ξέφυγε περισσότερο, λέγοντας ότι ο Πούτιν «δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία». Πρόκειται, ασφαλώς, για επικίνδυνη γκάφα, αφού ο ηγέτης των ΗΠΑ παρεμβαίνει ευθέως στα εσωτερικά της Ρωσίας, ζητώντας(από ποιους άραγε;) την ανατροπή του δικού της ηγέτη. Η εκτός ορίων αυτή δήλωση οδήγησε το Λευκό Οίκο σε αναδίπλωση, με τη διευκρίνιση ότι ο Μπάιντεν δεν εννοούσε ανατροπή του Πούτιν.

Όλα αυτά προφανώς δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο Πούτιν και ο Μεντβέντεφ, μιλώντας για τα πυρηνικά, κάνουν απλώς πόλεμο προπαγάνδας ή αν το εννοούν. Επίσης, δεν ξέρουμε αν η τελευταία δήλωση του Μπάιντεν ήταν «lapsus linguae» λόγω ηλικίας ή αν υπονοεί κάτι άλλο. Το μόνο σίγουρο είναι αν και οι δυο τεντώνουν έτσι στο σκοινί, κάποια στιγμή μπορεί να σπάσει και τότε ο κόσμος θα βρεθεί σε δρόμο χωρίς επιστροφή.

 

Για να μη συμβεί αυτό, πρέπει να παρέμβουν τρίτοι. Το 1962, όταν ΗΠΑ και ΕΣΣΔ έφτασαν κοντά σε πυρηνική σύγκρουση, παρενέβη ο τότε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Ου Θάντ. Οι ηγέτες των δύο υπερδυνάμεων, Κένεντι και Χρουστσόφ, ήξεραν ότι, αν δεν έκαναν αμοιβαίες υποχωρήσεις, θα καταστρέφονταν και οι δύο χώρες τους. Εδειξαν υπευθυνότητα και ο κόσμος ζει μέχρι σήμερα, επί έξι δεκαετίες, χωρίς παγκόσμιο πόλεμο και με τα πυρηνικά όπλα στις κρύπτες τους.

 

Δυστυχώς, σήμερα δεν υπάρχουν τρίτοι να παρέμβουν. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Γκουτέρες, που θα έπρεπε να πηγαινοέρχεται σε Μόσχα και Ουάσιγκτον, λάμπει δια της απουσίας του. Οι φιλότιμες προσπάθειες του Γάλλου Μακρόν και λιγότερο του Γερμανού Σολτς δεν αρκούν, άλλωστε οι χώρες τους αποτελούν μέρος της κρίσης. Καλοδεχούμενη είναι οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση, έστω του Ερντογάν, που θα οδηγούσε τον Πούτιν σε «ηρωϊκή έξοδο» από την Ουκρανία και τον Μπάιντεν να σταματήσει να ρίχνει λάδι στη φωτιά με επαναλαμβανόμενους προσωπικούς χαρακτηρισμούς για τον Πούτιν και επικίνδυνες, έστω λεκτικές, γκάφες.

 

Μακάρι να γίνει σύντομα αυτό που έχει πει ο παλιός Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι, πρωταγωνιστής της κρίσης του 1962: « Δεν πρέπει να διαπραγματευόμαστε από φόβο. Αλλά να μη φοβόμαστε να διαπραγματευόμαστε».