H Γερμανία στήνει τη νέα κρίση χρέους

γράφει η Νικόλ Λειβαδάρη

Τα προσχήματα διασώθηκαν, δεν ισχύει όμως απαραιτήτως το ίδιο και για την Ευρώπη. Διοτι το, γερμανικής πατρότητας, deal που έκλεισε στο Eurogroup έχει συνοπτικά ως εξής:

Η ευρωζώνη θα διαθέσει στα μέλη της, μέσω ενός τριπλού μηχανισμού, 540 δισ. ευρώ για την άμεση αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Ο ένας άξονας θα είναι το πρόγραμμα SURE της Κομισιόν, από το οποίο θα δοθούν δάνεια 100 δις ευρώ, κυρίως για την ανάσχεση της ανεργίας, έναντι εγγυήσεων. Κρίσιμη σημείωση: Για να λειτουργήσει το πρόγραμμα, τα κράτη - μέλη πρέπει προηγουμένως να καταθέσουν συνολικά εγγυήσεις 25 δισ. ευρώ.

Στο δεύτερο σκέλος του πακέτου, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα εγγυηθεί δάνεια έως και 200 δις ευρώ για την στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Εξίσου κρίσιμη σημείωση: Τα εν λόγω δάνεια δεν είναι άμεσα διαθέσιμα, αλλά θα μοχλευθούν από την ΕΤΕπ αφού επίσης κατατεθούν επιπλέον εγγυήσεις 25 δισ. ευρώ.

Ο τρίτος άξονας είναι οι χρηματοδοτήσεις των 240 δισ. από τον ESM. Εδώ, τίποτα ουσιαστικά δεν άλλαξε από το γερμανο-ολλανδικό σχέδιο που είχε ξεσηκώσει τον ορυμαγδό στο προηγούμενο Eurogroup των 16 ωρών. Ο ESM θα παρέχει χαμηλότοκα δάνεια που θα μπορούν να φθάνουν στο 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας, και δεν θα περιλαμβάνουν όρους και conditionality, υπό την προϋπόθεση ότι θα αξιοποιηθούν για την, άμεση ή έμμεση, αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.

Ως προς τα περαιτέρω, δηλαδή, την αντιμετώπιση της βαθιάς οικονομικής ύφεσης που ήδη προκαλεί η πανδημία και για την επανεκκίνηση των οικονομιών, ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο παρέπεμψε στις «κατευθύνσεις» που θα δώσει η σύνοδος κορυφής. Κι εάν ισχύουν τα όσα είπε ο «λαγός» του γερμανικού μπλοκ, ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών, η συνταγή είναι απλή, γνωστή και δοκιμασμένη. «Η χρηματοδότηση από τον ESM», είπε ο Βόπκε Χέκστρα, «για υγειονομικούς λόγους δεν θα έχει όρους και δεσμεύσεις. Η χρηματοδότηση από τον ESM για οικονομικούς λόγους θα έχει μιας μορφής αιρεσιμότητα (conditionality). Ευρωομόλογο δεν θα υπάρξει». Ή άλλως, εάν κάποιες χώρες χρειαστούν την επόμενη μέρα - που είναι δεδομένο ότι θα χρειαστούν - ευρωπαϊκούς πόρους για να ανορθώσουν τις διαλυμένες οικονομίες τους θα τους πάρουν με ενισχυμένη πιστοληπτική γραμμή ή ECCL και με μνημονιακά προγράμματα.

Για να γίνει πιο… γλυκό το χάπι, και για να το καταπιεί πιο εύκολα η Ιταλία, η απόφαση του Eurogroup περιλαμβάνει την πρόβλεψη για την - μεταγενέστερη - δημιουργία ενός «Ειδικού Ταμείου Ανάκαμψης» μέσω του οποίου θα κινητοποιηθούν και «καινοτόμα χρηματοπιστωτικά εργαλεία». Ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Λουίτζι ντι Μάιο μπορεί να το μεταφράσει αυτό, απευθυνόμενος στην εξαγριωμένη κοινή γνώμη της χώρας του, ως κρυφή υπόσχεση για ευρωομόλογο.

Ο ολλανδός Χέκστρα όμως έσπευσε να το ξεκόψει: «Κάναμε έναν λεκτικό συμβιβασμό», είπε ευθέως, «για να είναι όλοι ικανοποιημένοι». Και παραπλεύρως το Βερολίνο διέρρευσε ότι το Ταμείο θα βαφτιστεί - με το αζημίωτο πάντοτε - «ευρωπαϊκό Σχέδιο Μάρσαλ», για να είναι όλοι ακόμη πιο ικανοποιημένοι και η Γερμανία ακόμη πιο κυρίαρχη.

Στο δια ταύτα, όταν η Αμερική έχει ήδη ρίξει στην οικονομία της 2 τρισ. δολάρια και ετοιμάζεται να ρίξει άλλα 3 τρισ., η Ευρώπη παίζει με τις λέξεις και τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς του κορονοϊού. Και ετοιμάζεται να χρηματοδοτήσει, από τα δάνεια των νοτίων, το τσεκ του 1 τρισ. ευρώ που έχει ήδη κόψει και η Γερμανία για την δική της οικονομία.

Ατυχώς στους υποψήφιους χρηματοδότες, και δη στην πρώτη γραμμή, βρίσκεται ξανά και η Ελλάδα. Μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία εμφανίζεται, από όλους τους διεθνείς αναλυτές, στην πρώτη γραμμή των χωρών που θα υποστούν βαθύ οικονομικό σοκ λόγω υψηλού χρέους και εξίσου υψηλής εξάρτησης από τον τουρισμό. Η Unicredit υπολόγισε το βάθος της ύφεσης για την ελληνική οικονομία περίπου στο 20% και προέβλεψε εκτίναξη του χρέους στο 218,6% του ΑΕΠ. Διότι οι χρηματοδοτήσεις από τον ESM, ακόμη και οι άτοκες «υγειονομικές», δεν θα είναι ευθεία μεταφορά πόρων αλλά δάνεια, τα οποία θα φορτωθούν στο δημόσιο χρέος των ήδη υπερχρεωμένων χωρών όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.

Κοινώς, δεν είναι η απλώς η ιστορική ύφεση που μας χτυπά την πόρτα, είναι η επόμενη κρίση χρέους. Με κοστούμι, και αυτή την φορά, made in Germany…