Πορτογαλία: Εκτός από το fado, υπάρχει και ο... ΣΥΡΙΖΑ

γράφει ο Στέλιος Κούλογλου

Εκατοντάδες είναι οι μελέτες που εξηγούν την φιλήσυχη συμπεριφορά των Πορτογάλων με το fado: τα παραδοσιακά τραγούδια της χώρας διδάσκουν ότι είναι αδύνατο κάποιος να ξεφύγει από τη μοίρα, το πεπρωμένο του. Με το fado πολλοί ερμηνεύουν και την, βασικά παθητική, στάση των Πορτογάλων απέναντι στα μνημόνια και τη δική τους τρόικα. Παρ' ότι η χώρα τους παραμένει η φτωχότερη της δυτικής Ευρώπης, με ζημιές και θύματα ανάλογα ή και περισσότερα από την Ελλάδα, όπως π.χ. ο εξωφρενικός αριθμός των Πορτογάλων (μισό εκατομμύριο) που μετανάστευσαν με την κρίση. Με την μοιρολατρία ετοιμάζονταν πολλοί να εξηγήσουν, στις εκλογές της Κυριακής, και την επανεκλογή των συντηρητικών του  πρωθυπουργού Π. Κοέλιο, που επέβαλε μετά μανίας στη χώρα ένα αδίστακτο πρόγραμμα περικοπών και λιτότητας. Μόνο που εν τω μεταξύ, ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Οι Πορτογάλοι Σοσιαλιστές προηγούντο στις δημοσκοπήσεις μέχρι πριν μερικούς μήνες. Το γεγονός ότι κατέλαβαν την δεύτερη θέση παρά την αριστερή στροφή που έχουν πραγματοποιήσει, οφείλεται βασικά σε δύο παράγοντες: ο ένας είναι τα οικονομικά σκάνδαλα που που βαραίνουν το κόμμα, με τον πρώην πρωθυπουργό Ζ. Σόκρατες να βρίσκεται πάντα υπό κατ' οίκον κράτηση. Ο άλλος, ότι ο Κοέλιο έπαιξε τους τελευταίους μήνες το "ελληνικό χαρτί": φανατικός πολέμιος της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, απέρριψε κατηγορηματικά από την πρώτη στιγμή κάθε ιδέα συμμαχίας των χωρών του νότου της Ευρώπης. Αντίθετα προσκολλήθηκε στο Βερολίνο, που  χρησιμοποίησε την λεγόμενη ανάκαμψη της πορτογαλικής οικονομίας ως απόδειξη ότι η πολιτική της αυστηρής λιτότητας φέρνει αποτελέσματα.

Βασικά η ανάκαμψη αυτή βρίσκεται στο μυαλό του κ. Σόιμπλε: κάποιοι αριθμοί ευημερούν, όπως το ποσοστό της ανεργίας που μειώθηκε από το 17% στο 12%. Όμως αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην μείωση του εργατικού δυναμικού κατά 250.000 άτομα, λόγω της μετανάστευσης στο εξωτερικό. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να υποφέρουν στη Πορτογαλία αλλά εδώ εισέρχεται ο παράγοντας Ελλάδα:  ο απερχόμενος πρωθυπουργός τόνιζε σε κάθε ευκαιρία ότι, δεν θα έκανε την χώρα του "δεύτερη Ελλάδα", που πειραματίστηκε με τον  ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως το καλύτερο που θα είχαν να κάνουν οι Πορτογάλοι είναι να περιμένουν μια πολύ αργή ανάκαμψη, παρά να μπουν σε περιπέτειες ψηφίζοντας την αντιπολίτευση.  Λίγο το fado, περισσότερο η επιλογή του «λιγότερου κακού», να πώς οι Συντηρητικοί διατήρησαν τη πρώτη θέση, χάνοντας όμως την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.

Η πορεία της Ελλάδας αποτέλεσε το βασικό θέμα αντιπαράθεσης και μέσα στην πορτογαλική αριστερά. Το ΚΚ της Πορτογαλίας, που τάσσεται υπέρ της εξόδου  της χώρας από την ευρωζώνη, κατηγορούσε συνεχώς το Μπλόκο της Αριστεράς ότι είναι σαν τον ΣΥΡΙΖΑ και ότι θα προχωρήσει σε ανάλογους συμβιβασμούς και "προδοσίες", αν ποτέ κυβερνήσει. Ανάμεσα στα δύο κόμματα έγιναν προεκλογικά debate, που είχαν ως βασικό αντικείμενο τις εξελίξεις στην Ελλάδα.

Το Μπλόκο της Αριστεράς, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι το καλοκαίρι ο Τσίπρας δεν είχε πολλές επιλογές και ότι την αλλαγή στην Ευρώπη δεν μπορεί να την πετύχει μία μόνο χώρα, αλλά η συμμαχία των χωρών του Νότου και των προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης. Οι ψηφοφόροι της αριστεράς συμφώνησαν: το Μπλόκο της Αριστεράς ξεπέρασε για πρώτη φορά  το ΚΚ της Πορτογαλίας, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση και εξασφαλίζοντας  στις μετεκλογικές εξελίξεις έναν βαρύνοντα ρόλο, καθώς κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία.   Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηριχθεί ότι,  αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ηττηθεί στις τελευταίες εκλογές, το ΚΚ θα είχε ξεπεράσει το Μπλόκο και ο Κοέλιο θα είχε επικρατήσει με μεγαλύτερο ποσοστό. Για την περίπτωση που η Ελλάδα είχε βυθιστεί στο χάος το καλοκαίρι, καλύτερα να μην γίνεται λόγος...