Συντάξεις: γιατί δεν ανακοινώνεται ο επανυπολογισμός

Γράφει ο Τζώρτζης Ρούσσος

Κορυφώνονται οι συζητήσεις για την περικοπή ή όχι των συντάξεων επί τη βάσει της προσωπικής διαφοράς, αλλά ουδείς γνωρίζει ποια είναι αυτή η προσωπική διαφορά!

Παρότι, κατά ρητή αναφορά του νόμου Κατρούγκαλου, ο ΕΦΚΑ υποχρεούται από την 1η.1.2018 να έχει συμπεριλάβει στα εκκαθαριστικά σημειώματα που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι ποιο ποσό από τη σύνταξή τους αφορά την προσωπική διαφορά, ουδέν έχει καταγραφεί, με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να πορεύονται στο σκοτάδι της άγνοιας σε σχέση με τις μελλοντικές συντάξιμες αποδοχές τους…

«Τα στοιχεία που προκύπτουν από τις περιπτώσεις β’ και γ’ αποτυπώνονται από την 1.1.2018 για κάθε ασφαλισμένο στο οικείο πληροφοριακό σύστημα», αναγράφεται επί λέξει στο άρθρο 14 παρ. 2δ του νόμου Κατρούγκαλου.

Οι περιπτώσεις β’ και γ’ είναι ακριβώς η προσωπική διαφορά και πώς αυτή περικόπτεται έως 18% για κάθε συνταξιούχο.

Σε κάθε περίπτωση αν ισχύσουν οι θεσμοθετημένες μειώσεις στις συντάξεις (δηλαδή δεν γίνει αποδεκτό το κυβερνητικό αίτημα για ακύρωση του νόμου), θα πρέπει να αποτυπωθούν οι προσωπικές διαφορές στα εκκαθαριστικά σημειώματα πριν από την 31η.12.2018. Αν όμως εγκριθεί το αίτημα, τότε ενδέχεται να μη γνωστοποιηθεί μέσω των εκκαθαριστικών σημειωμάτων ούτε στο τέλος του τρέχοντος έτους το ύψος της προσωπικής διαφοράς για κάθε συνταξιούχο.

Παράλληλα, στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης καταγγέλλουν ότι ο επανυπολογισμός έχει ολοκληρωθεί ήδη από το φθινόπωρο του 2017 και δεν ανακοινώνεται για λόγους πολιτικού κόστους.

Αλλες πληροφορίες θέλουν να κρατείται μυστικός ώστε να μπορέσουν να γίνουν τα κατάλληλα «μαγειρέματα», καθώς -σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες- τα νούμερα δεν προκύπτουν και πρέπει να γίνουν αλχημείες ώστε να υπάρξουν οι προϋπολογιζόμενες περικοπές.

Μάλιστα αυτό που προκύπτει είναι ότι οι προσαυξήσεις λόγω υπέρτερων καταβολών κατά τον εργασιακό βίο ισοσκελίζουν τις όποιες μειώσεις των συντάξεων!

Οι συγκρίσεις

Ας ξετυλίξουμε λοιπόν το κουβάρι του επανυπολογισμού ξεδιαλύνοντας κατ’ αρχάς τους όρους «διαφορές» και «προσωπικές διαφορές»:

Διαφορές: οι διαφορές μεταξύ παλαιών και νέων συντάξεων είναι δεδομένες καθώς μαζί με την κατάργηση της 13ης-14ης σύνταξης και των οικογενειακών επιδομάτων ξεπερνούν κατά πολύ το 40%.

Συνεπώς για να είναι αληθής η σύγκριση, θα πρέπει στο αρχικό ποσό των παλαιών συντάξεων να προστίθεται και η 13η-14η σύνταξη (x14/12) ή κατά 16,7%.

◼ Παράδειγμα: έστω συνταξιούχος (με 35 έτη και 2.000 μισθό) είχε αρχική σύνταξη μαζί με τα οικογενειακά επιδόματα (1.400 + 150) 1.550 ευρώ και λάμβανε (x1.55014/12) 1.808 ευρώ μεικτά. Η νέα σύνταξη (χωρίς δώρα & επιδόματα) αναλογεί στα 1.060 ευρώ μεικτά. Διαφορά μείον 748 ευρώ (1.808 – 1.060), ποσοστό 41%!

Προσωπικές διαφορές: αφορούν διαφορές μεταξύ των σημερινών καταβαλλόμενων ποσών και των επανυπολογιζόμενων ποσών βάσει του νέου νόμου συμπεριλαμβανομένων και των προσαυξήσεων. Από το γεγονός όμως ότι οι περισσότερες συντάξεις δικαιούνται και προσαύξηση λόγω μεγαλυτέρων εισφορών, οι προσωπικές διαφορές ποικίλλουν.

Το θέμα των προσαυξήσεων ορίζεται στο άρθρο 30 του νόμου Κατρούγκαλου και εξειδικεύεται με την υπουργική απόφαση (οικ. 26083/887 - 7/6/2016). Εκεί ορίζεται ότι στους ασφαλισμένους που κατέβαλαν ή καταβάλλουν εισφορές ανώτερες από τις προβλεπόμενες στο κοινό καθεστώς του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (δηλαδή πάνω από 20%) χορηγείται για κάθε μία (1) επιπλέον μονάδα προσαύξηση 0,075%.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην κατηγορία αυτή εντάσσονται 1,7 εκατ. (μισθωτοί) που κατέβαλαν εισφορές για 14 μήνες. Και επιπλέον περί τους 600.000, όπως οι ασφαλισμένοι στα Βαρέα (επιπλέον 3,6% εισφορές) και συνταξιοδοτήθηκαν με τις κοινές διατάξεις, οι συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ - τραπεζών, που είχαν εισφορές πάνω από 20%, καθώς και όσοι είχαν παράλληλη ασφάλιση, δηλαδή κατά τον ίδιο χρόνο ήταν σε δύο διαφορετικά Ταμεία.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο (οικ. 60271/2195 - 23/12/2016), στις συντάξιμες αποδοχές των μισθωτών προστίθενται και οι αποδοχές λόγω δώρων, έτσι ο μέσος μισθός που υπολογίζεται σύνταξη είναι προσαυξημένος κατά 16,7%, συνεπώς τόσο και η ανταποδοτική.

◼ Παράδειγμα:  έστω μισθωτός έχει μισθό 2.400 ευρώ και 35 έτη. Συνεπώς (2.400 x 14 = 33.600/12) μέσος μισθός 2.800 ευρώ. Aρα ανταποδοτική σύνταξη (35 έτη, 33,81% x 2.800) 947 ευρώ & 384 εθνική, ποσό σύνταξης 1.331 ευρώ μεικτά. Καθώς για τις επιπλέον εισφορές (πάνω από 20%) χορηγείται για κάθε μία (1) επιπλέον μονάδα προσαύξηση 0,075% και εφόσον είχαν (20 x 14 = 280/12) 23,33% δηλαδή (23,33 – 20) 3,33% επιπλέον εισφορές, δικαιούνται προσαύξηση (3,33 x 0,075) 0,25% για κάθε έτος ασφάλισης.

◼ Παράδειγμα:  έστω μισθωτός που συνταξιοδοτήθηκε το 2008 και είχε μέσο μισθό 2.000 ευρώ και 35 έτη. Εχει προσαύξηση (35 x 0,25) 8,75% και ποσοστό αναπλήρωσης (για 35 έτη) 33,81% σύνολο (33,81 + 8,75) 42,56%, άρα ανταποδοτική σύνταξη (42,56 x 2.000) 851 ευρώ & 384 εθνική, ποσό σύνταξης 1.235 ευρώ μεικτά.

Με τον παραπάνω ίδιο τρόπο προσαυξάνονται: Βαρέα επιπλέον εισφορές 3,6%, άρα (3,6 x 0,075) ποσοστό 0,27% για κάθε 1 έτος. ΔΕΚΟ - τράπεζες, έστω επιπλέον εισφορές (6%) άρα (6 x 0,075) ποσοστό 0,45% για κάθε 1 έτος ασφάλισης. Παράλληλη ασφάλιση επιπλέον εισφορές (20%) άρα (20 x 0,075) ποσοστό 1,5% για κάθε 1 έτος διπλής ασφάλισης.

Ετσι από την προσαύξηση λόγου 13ου-14ου μισθού προσαυξάνεται μόνο η ανταποδοτική κατά 16,7%. Με αναγωγή επί του συνόλου της ανταποδοτικής 1,7 εκατ. συντάξεων που δικαιούνται την προσαύξηση αυτή, μας δίνει το ποσό του 1,8 δισ. ευρώ ετησίως. Και περί το 1,2 δισ. ευρώ οι υπόλοιπες (Βαρέα - ΔΕΚΟ - διπλή ασφάλιση), σύνολο περί τα 3 δισ. ευρώ!

Εδώ λοιπόν κρύβεται το πρόβλημα της μη δημοσιοποίησης των στοιχείων του επανυπολογισμού, αφού περί τα 3 δισ. ευρώ είναι οι περικοπές που έχουν προϋπολογιστεί ότι θα πρέπει να κοπούν μέσω της προσωπικής διαφοράς την 1η-1-2019.

Ωστόσο ο επανυπολογισμός λόγω ακριβώς του άρθρου 30 του νόμου Κατρούγκαλου δεν μειώνει, όπως υπολόγιζαν, τις συντάξεις, αλλά οι περικοπές ισοσκελίζονται με τις προσαυξήσεις.

Ετσι αν δεν περάσει το κυβερνητικό αίτημα για ακύρωση των περικοπών, ο μόνος δρόμος που απομένει για την κυβέρνηση είναι η παράτυπη περικοπή όπως ακριβώς συνέβη και με τις επικουρικές συντάξεις!

Τελικά προκύπτουν αυξήσεις από τον νόμο Κατρούγκαλου

Του Κώστα Νικολάου*

Από το γεγονός ότι οι προσαυξήσεις επηρεάζουν μόνο την ανταποδοτική και καθώς οι μεγαλύτερες συντάξεις έχουν και μεγαλύτερα ποσά, υπερκαλύπτουν τις προσωπικές διαφορές και φέρουν και αυξήσεις.

Παράδειγμα. Εστω συνταξιούχος (ΙΚΑ) είχε μέσο μισθό 2.000 ευρώ και 37 έτη. Είχε αρχική σύνταξη 1.500 ευρώ και λάμβανε (1.500 x 14/12) 1.750 ευρώ μεικτά. Μετά τις περικοπές μαζί με τη 13η-14η σύνταξη (607) λαμβάνει σήμερα προ φόρου 1.143 ευρώ.

Η νέα σύνταξη αναλογεί: ποσοστό αναπλήρωσης και προσαυξήσεις (13ου-14ου μισθού 0,25 x 37) 9,25% + 37,2= 46,45%, άρα ανταποδοτική (2.000 x 46,45) 929 και 384 η εθνική, σύνολο 1.313 ευρώ. Μείον 79 ευρώ για ΕΟΠΥΥ, νέο ποσό προ φόρου 1.234 ευρώ. Προσωπική διαφορά (1.234 – 1.143) αύξηση 91 ευρώ!

Χωρίς την προσαύξηση θα ήταν 1.060 και η «προσωπική διαφορά» μείον 83 ευρώ!

Ωστόσο, παρά την αύξηση 91 ευρώ, σε σχέση με το αρχικό (1.750 – 1.234) έχει διαφορά 516 ευρώ! Ποσοστό μείον 30%!

Είναι προφανές ότι όσοι έχουν επιπλέον (Βαρέα - ΔΕΚΟ - τράπεζες - διπλή ασφάλιση) θα τύχουν ακόμα μεγαλύτερης αύξησης.

*Συνταξιούχος και μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ