Τι αλλάζει στις εξετάσεις για τις άδειες οδήγησης

Κάλλιο αργά παρά ποτέ λέει η γνωστή παροιμία και αυτό είναι κάτι που ισχύει και στην περίπτωση του - γενικώς θετικού - νομοσχεδίου για τη χορήγηση αδειών οδήγησης που έρχεται για ψήφιση στη Βουλή. Το ζήτημα είναι τώρα το υπουργείο μεταφορών να προχωρήσει με συνέπεια και ταχύτητα στην υλοποίηση των εξαγγελιών αυτών, καθώς ο κίνδυνος να μην εφαρμοστούν την πράξη τα όσα θετικά προβλέπονται είναι υπαρκτός, αφού είναι πολλά εκείνα που αφήνονται να ρυθμιστούν με υπουργικές αποφάσεις.

Για αρκετές από τις εξαγγελθείσες αλλαγές είχαμε ακούσει για πρώτη φορά από την άνοιξη του 2018, για να μπούμε στη συνέχεια στη φάση αναμονής των πολλά υποσχόμενων ρυθμίσεων και να φτάσουμε στον Φεβρουάριο του 2019 για να τις δούμε να γίνονται νόμος του κράτους. Αν και το όλο ζήτημα με των εξετάσεων «ακούγεται» την τελευταία τριετία. Οπότε φαίνεται ότι έχουμε να κάνουμε με μια παρατεταμένη κύηση…

Το μεγάλο ζητούμενο σε σχέση με τις εξετάσεις για τα «διπλώματα» ήταν ανέκαθεν η διαφάνεια, η έλλειψη της οποίας ήταν αυτή που οδηγούσε στο ευρέως διαδεδομένο… λάδωμα. Που είχε μάλιστα και τον δικό του κώδικα επικοινωνίας, αφού οι εκάστοτε εξεταστές που ήταν «στο κόλπο» ρωτούσαν, την ώρα των εξετάσεων, τους αντίστοιχους εκπαιδευτές που συνεργάζονταν μαζί τους στην υπόγεια αυτή συναλλαγή: «πόσους έχεις;» (δηλαδή πόσοι πλήρωσαν για το δίπλωμα) και ανάλογα με την απάντηση, έπαιρναν και το αντίστοιχο χρηματικό ποσό – και διευκρινίζουμε στο σημείο αυτό προς αποφυγήν παρεξηγήσεων ότι δεν μιλάμε για όλους, αλλά για μία μερίδα των παραπάνω υπαλλήλων και επαγγελματιών.

Και είναι αυτή η συναλλαγή που έκανε και τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών, Θάνο Βούρδα, να δηλώσει επανειλημμένως ότι είναι απαράδεκτο οι νέοι άνθρωποι, στην πρώτη τους επαφή με το επίσημο κράτος να αντιμετωπίζουν μια τέτοια κατάσταση. Και είναι πάλι αυτή η συναλλαγή που το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να κτυπήσει με την επιλογή υπαλλήλων - εξεταστών αποκλειστικής απασχόλησης (και όχι με υπαλλήλους που εκτελούν το έργο της εξέτασης ως απογευματινό πάρεργο, μετά την κανονική τους εργασία στο υπουργείο ή σε κάποια περιφέρεια), με την εισαγωγή καμερών στα αυτοκίνητα, με την ηλεκτρονική κλήρωση των εξεταστών, αλλά και με την απομάκρυνση των εκπαιδευτών από τα αυτοκίνητα την ώρα της εξέτασης. Και είναι αυτές οι ρυθμίσεις που έκαναν και τον δραστήριο πρόεδρο του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής (ΠΣΕΟ), Άρη Ζωγράφο, να μιλήσει για το θετικό πρόσημο – το οποίο δανειστήκαμε και μεις στον τίτλο του άρθρου μας.

Οι προβλεπόμενες, λοιπόν, αλλαγές έχουν ως εξής:

Ο υποψήφιος οδηγός δίνει πρώτα τη «θεωρία» και -εφόσον επιτύχει- ακολουθεί η «δοκιµασία προσόντων και συµπεριφοράς», αυτό που μέχρι τώρα λέγαμε πορεία – και που τώρα χωρίζεται σε δύο στάδια: το πρώτο είναι η πορεία, ενώ το δεύτερο είναι «δεξιότητες οδήγησης», δηλαδή το παρκάρισμα, η εκκίνηση σε ανηφόρα, η «οπισθογωνία» και η αναστροφή, που θα πραγματοποιούνται σε κλειστό δρόμο ή πίστα. Οι υποψήφιοι θα εξετάζονται στο δεύτερο στάδιο µόνο εφόσον περάσουν με επιτυχία το πρώτο, ενώ, εάν αποτύχουν στο δεύτερο, θα επανεξετάζονται και στο πρώτο.

Την ώρα της εξέτασης στο αυτοκίνητο, εκτός από τον εξεταζόμενο θα βρίσκεται μόνο ένας εξεταστής – ο δάσκαλος θα είναι εκτός.

Η διαδικασία θα καταγράφεται από κάμερες που θα παρέχουν εικόνα και ήχο τόσο από το εσωτερικό του αυτοκινήτου όσο και από τον δρόµο στην πρακτική εξέταση. Η θεωρητική και η πρακτική εξέταση των υποψηφίων θα µεταδίδονται σε πραγµατικό χρόνο.

Το ζευγάρι εξεταζόµενου - εξεταστή θα καθορίζεται με ηλεκτρονική κλήρωση λίγο πριν από την εξέταση.

Οι εξεταστές θα είναι αποκλειστικής απασχόλησης και οι εξετάσεις θα διενεργούνται εντός ωραρίου.

Τα παραπάνω είναι σαφές ότι κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, όμως τα σημεία που πρέπει να ξεκαθαριστούν δεν είναι λίγα. Όπως επίσης υπάρχουν και ζητήματα που χρήζουν επανεξέτασης.

Για παράδειγμα, ποιοι είναι αυτοί που θα στελεχώσουν αυτό το υπό δημιουργία «σώμα» εξεταστών; Τι προσόντα θα έχουν; Κατά την ταπεινή μας γνώμη, δεν είναι λογικό να γίνεται εξεταστής οποιοσδήποτε υπάλληλος έχει απλώς αντίστοιχη άδεια οδήγησης. Χρειάζεται αυτοί οι αποκλειστικής απασχόλησης υπάλληλοι να έχουν τα κατάλληλα προσόντα, να είναι ειδικά εκπαιδευμένοι.

Ενδιαφέρον στο σημείο αυτό έχει η άποψη του προέδρου του ΠΣΕΟ που μιλάει για σύσταση σώματος εξεταστών στα πρότυπα των ελεγκτών δόμησης και θα αποτελείται από πρώην εκπαιδευτές οδήγησης και άλλους κατάλληλα εκπαιδευμένους υπαλλήλους. Θεωρεί μάλιστα ο Άρης Ζωγράφος ότι αυτό το σώμα θα μπορούσε να αποδίδει ετησίως στο κράτος έσοδα 5,0 εκ. ευρώ.

Ερωτηματικό επίσης βάζουμε στην επανεξέταση και του πρώτου σταδίου της εξέτασης – το οποίο έχει ήδη ολοκληρωθεί με επιτυχία - όταν ο υποψήφιος κόβεται στο δεύτερο.

Ερωτηματικό βάζουμε ακόμα και στο πόσο είναι τεχνικά εφικτή η απευθείας μετάδοση των εξετάσεων από τις κάμερες στις κατά τόπους διευθύνσεις μεταφορών. Δεν είμαστε αντίθετοι, υπέρ είμαστε ωστόσο υπάρχει αυτή η υποδομή; Υπάρχει χρόνος να δημιουργηθεί όπου δεν υφίσταται; Η προβλεπόμενη καταγραφή του υλικού είναι σίγουρα μια λύση πιο εύκολα εφαρμόσιμη.

Ερωτηματικό μπαίνει και στο κατά πόσον η ηλεκτρονική κλήρωση είναι αρκετή για το «σπάσιμο» της συναλλαγής. Γιατί στους αραιοκατοικημένους νομούς της χώρας, πόσοι μπορεί να είναι οι εξεταστές, ποιο το πλήθος τους; Οπότε πόσο άγνωστοι μπορούν αυτοί να είναι σε εκπαιδευτές και εξεταζόμενους – είναι μικρή η κοινωνία σε αυτές τις περιπτώσεις. Εκεί είναι σα να μην γίνεται κλήρωση. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι απαιτούνται και μετακινήσεις εξεταστών από νομό σε νομό, από το κέντρο στην περιφέρεια ώστε να μειώνεται στο ελάχιστο το ενδεχόμενο του οποιοδήποτε επηρεασμού των εξεταστών.

Τέλος, υπάρχει ένα ακόμα ερώτημα: γιατί έπρεπε να περάσει τόσος καιρός για να ετοιμαστεί αυτό το νομοσχέδιο και γιατί έπρεπε να τεθούν σε κατάσταση ομηρίας δεκάδες χιλιάδες περισσότερο ή λιγότερο νέοι άνθρωποι που ήθελαν να αποκτήσουν το πολυπόθητο δίπλωμα;

Θυμίζουμε ότι από τον Οκτώβριο οι εξεταστές απείχαν από το έργο τους, καθώς είχαν μείνει απλήρωτοι – για γραφειοκρατικούς λόγους, αφού υπήρχε κάποιο νομοθετικό κενό σε σχέση με τα κονδύλια που προορίζονταν για αυτούς - με αποτέλεσμα να μην γίνονται εξετάσεις στο σύνολο σχεδόν της χώρας και ολόκληρος ο κλάδος των εκπαιδευτών – κοινώς δασκάλων – να ζήσει μια κατάσταση ιδιότυπης ανεργίας. Τι θα γίνει με αυτούς; Δεν μιλάμε για το απολεσθέν εισόδημα, αλλά το κράτος θα μεριμνήσει να διευκολυνθούν σε τυχόν υποχρεώσεις τους;

Και δεν μπορεί κανείς να αποποιείται των ευθυνών του ρίχνοντας το βάρος αποκλειστικά στους απλήρωτους εξεταστές και κάνοντας λόγο για ενδεχόμενα μικροπολιτικά παιχνίδια. Το νομοσχέδιο πάντως λύνει και αυτό το ζήτημα και έτσι οι υπάλληλοι αυτοί ξαναπιάνουν και πάλι δουλειά οπότε ξεκινά και πάλι η διενέργεια εξετάσεων.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που έχει σημασία είναι η ηγεσία του υπουργείου να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση των εξαγγελιών της – και θα ήταν ευχής έργον να λάμβανε υπόψη της τις παρατηρήσεις εκείνες που θα το μετατρέψουν σε έναν καλύτερο νόμο, που θα συμβάλλει στο να βγαίνουν σε αυτή τη χώρα καλύτεροι οδηγοί. Που θα συμβάλλει σε τελική ανάλυση στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. 

Νίκος Λουπάκης