Οδεύουμε προς παγκόσμια ύφεση

γράφει ο Κωνσταντίνος Βέργος*

Η παγκόσμια υποχώρηση τιμών στα χρηματιστήρια, που ξεκίνησε τον τελευταίο μήνα, εκτιμούμε ότι πιθανότατα δεν είναι προσωρινή και θα έχει τεράστιες επιπτώσεις σε βάθος χρόνου.

Κατ’ αρχήν, παρά το ότι η πτώση ξεκίνησε με αφορμή την αναταραχή στην κινεζική αγορά μετοχών, που οφείλεται στο «παρκάρισμα» υπέρ αξιών στο κινεζικό χρηματιστήριο από τις υπεραξίες της αγοράς ακινήτων της Κίνας, όπως περίπου είχε γίνει σε πολλές δυτικές χώρες το 1999, συνοδεύεται από κατάρρευση των τιμών πετρελαίου και μετάλλων.

Η κατάρρευση των τιμών πετρελαίου και μετάλλων οφείλεται στη χαμηλή ζήτηση πρώτων υλών ως αποτέλεσμα της χαμηλής παραγωγής, και προδιαθέτει για παγκόσμια ύφεση όχι μόνο στην Κίνα, αλλά και στις ΗΠΑ και σε όλες τις μεγάλες παγκόσμιες οικονομίες.

Το πρόβλημα επομένως δεν θα ξεπεραστεί με κάποιου βαθμού «μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης» που έγιναν σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση μετά την κρίση.

Είναι βαθύτερο πρόβλημα και απαιτεί άλλο αναπτυξιακό μοντέλο και πολιτική σημαντικών επενδύσεων που δεν φαίνεται ότι θα υλοποιηθεί παγκοσμίως.

Αρα αναπόφευκτα οδεύουμε προς παγκόσμια ύφεση το 2016 ή στα τέλη του 2015 και σημαντική πτώση χρηματιστηριακών αξιών της τάξης του 40 με 50% στο διάστημα των μηνών που θα ακολουθήσουν για μεγάλες αγορές και ώς 70-80% για περιφερειακές αγορές, σταδιακά βέβαια και με ολοκλήρωση της πτώσης σε 1,5 με 2 χρόνια.

Αυτή η πτώση, που τώρα ξεκινάει, θα έχει πολλές φάσεις (άμεσα κάποια μικροανάκαμψη προς τις 17.000 μονάδες του δείκτη Dow Jones μπορεί να δώσει την τελευταία ευκαιρία για ρευστοποιήσεις σε υψηλά επίπεδα, αλλά χαμηλότερα επίπεδα θα ακολουθήσουν).

Μεγαλύτερες επιπτώσεις από την παρούσα κρίση θα έχουν οι οικονομίες χωρών που σχετίζονται με ενέργεια ή μέταλλα όπως Ρωσία, Βραζιλία, Αυστραλία, Καναδάς, αραβικές χώρες, καθώς οι πτωτικές τιμές τους θα οδηγήσουν σε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης άμεσα τις χώρες αυτές, αλλά στη συνέχεια θα επεκταθεί παγκοσμίως με χρεοκοπίες τραπεζών, και ίσως κρατών, και κατάρρευση ισοτιμίας νομισμάτων.

Η πτώση αυτή θα οδηγήσει σε πολύ χαμηλότερες αποτιμήσεις το Χρηματιστήριο Αθηνών και επομένως το όποιο πρόγραμμα αύξησης κεφαλαίου τραπεζών, αλλά και ιδιωτικοποιήσεων, θα φέρει πολύ χαμηλότερα έσοδα απ’ όσα θα αναμένονταν αρχικά.

Αρα θα υπάρξουν σημαντικές έμμεσες επιπτώσεις και για την ελληνική οικονομία, αλλά και τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους πιστωτές, καθώς σε καθεστώς πτωτικό χρηματιστηριακών αξιών διαμορφώνονται χαμηλότερες αποτιμήσεις και μικρότερη δυνατότητα άντλησης των απαραίτητων κεφαλαίων.

*καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία