Πρώτες δημοσκοπήσεις και αποτελέσματα εκλογών

γράφει ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης*

Αμέσως μετά την προκήρυξη των εκλογών της 20.9.15, δημοσιεύτηκε μπαράζ αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων γι’ αυτές, παρά το γεγονός ότι ο Αύγουστος είναι μήνας διακοπών και πολλοί ψηφοφόροι δεν βρίσκονται στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους και (όσοι εργάζονται) δεν έχουν επιστρέψει στη δουλειά τους.

Παρά τις διαφορές αυτές οι συγκρίσεις που γίνονται στο άρθρο αυτό ανάμεσα στις 7 πρώτες δημοσκοπήσεις που έγιναν στα τέλη Αυγούστου για τις εκλογές της 20.9.15 και τις αντίστοιχες 7 που έγιναν στις αρχές Ιανουαρίου για τις εκλογές της 25.1.15, παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση των αποτελεσμάτων των 7 πρώτων δημοσκοπήσεων για τις εκλογές της 25.1.15 με τα αποτελέσματα των εκλογών αυτών. Τα σχετικά στοιχεία δίνονται στον πίνακα.

Στην 1η στήλη του πίνακα δίνεται ο μέσος όρος των ποσοστών που έδιναν οι 7 πρώτες δημοσκοπήσεις που έγιναν για τις εκλογές της 20.9.15 την περίοδο 28-30 Αυγούστου 2015 από τις εταιρείες δημοσκοπήσεων METRON ANΑLYSIS, PRORATA, MRB, MARC, KAPPA RESEARH, ALCO και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για τα κόμματα που ξεπερνούν το 3% και τους Ανεξάρτητους Ελληνες (για λόγους σύγκρισης, παρ’ ότι δεν φτάνουν το 3%).

Στη 2η στήλη δίνεται ο αντίστοιχος μέσος όρος των 7 πρώτων δημοσκοπήσεων που έγιναν για τις εκλογές της 25.1.15 την περίοδο 9-12.1.15 από τις εταιρείες MRB, PALMOS, METRON ANΑLYSIS, RASS, KAPPA RΕSEARCH, INTERVIEW και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για τα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή στις εκλογές της 25.1.15. Τέλος, στην 3η στήλη δίνονται τα αποτελέσματα των εκλογών της 25.1.15. Στην τελευταία γραμμή των δύο πρώτων στηλών του πίνακα δίνεται το συνολικό ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου + τα ποσοστά που πήραν τα κόμματα που δεν ξεπέρασαν το 3% (με εξαίρεση τους ΑΝ.ΕΛΛ.) και σε εκείνη της τρίτης στήλης το συνολικό ποσοστό που πήραν τα κόμματα που δεν μπήκαν στη Βουλή.

Ι. ΣΥΓΚΡΙΣΗ 7 ΠΡΩΤΩΝ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ-ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015

Από τη σύγκριση της 1ης με τη δεύτερη στήλη του πίνακα φαίνεται ότι υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές. Πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα στους μέσους όρους των ποσοστών που δίνουν οι 7 πρώτες δημοσκοπήσεις για τις εκλογές Σεπτεμβρίου και εκείνες του Ιανουαρίου 2015:

Δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα ποσοστά των μικρότερων κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή με τις εκλογές της 25.1.15 καθώς και για το συνολικό ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου + τα ποσοστά των κομμάτων που δεν ξεπερνούν το 3%. Σε ό,τι αφορά τα μικρά κόμματα, με δεδομένη τη μικρή δύναμή τους, οι διαφορές είναι σημαντικές.

Σε αντίθεση με τα σχόλια που έγιναν για τις δημοσκοπήσεις αυτές, δεν υπάρχει επίσης μεγάλη διαφορά στα ποσοστά που συγκεντρώνουν ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. Η διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ στις μεν δημοσκοπήσεις Ιανουαρίου ήταν 3,24, ενώ σε εκείνες του Αυγούστου 2,28 εκατοστιαίες μονάδες.

Μεγάλη, όμως, διαφορά υπάρχει στον αριθμό των κομμάτων που ξεπερνούν το 3%. Στις δημοσκοπήσεις του Αυγούστου εμφανίστηκαν δύο νέα κόμματα. Η Λαϊκή Ενότητα (ΛΑ.Ε.), που συγκροτήθηκε από τους αποσκιρτήσαντες από τον ΣΥΡΙΖΑ, και η Ενωση Κεντρώων, η οποία έπαιρνε πολύ χαμηλά ποσοστά σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Υπάρχει, επίσης, μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις Αυγούστου-Ιανουαρίου 2015 τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Ν.Δ. Πιο συγκεκριμένα: σε σύγκριση με τις δημοσκοπήσεις του Ιανουαρίου, οι δημοσκοπήσεις του Αυγούστου δίνουν ποσοστά χαμηλότερα κατά 4,58 εκατοστιαίες μονάδες για τον ΣΥΡΙΖΑ (δηλαδή λίγο μεγαλύτερο ποσοστό από εκείνο της ΛΑ.Ε.) και κατά 3,62 για τη Ν.Δ. (η διαφορά οφείλεται σε διαρροή προς διάφορες κατευθύνσεις και στην αδιευκρίνιστη ψήφο).

ΙΙ. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ 7 ΠΡΩΤΩΝ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 25.1.15

Από τη σύγκριση της 2ης στήλης (τις 7 πρώτες δημοσκοπήσεις του Ιανουαρίου) με την 3η στήλη (τα αποτελέσματα των εκλογών) φαίνεται ότι οι δημοσκοπήσεις υποεκτίμησαν τη δύναμη όλων των κομμάτων. Πιο συγκεκριμένα η υποεκτίμηση αυτή ήταν κατά (εκατοστιαίες μονάδες):

■ 7,74 για τον ΣΥΡΙΖΑ και 2,45 για τη Ν.Δ. Οι διαφορές αυτές οφείλονται κυρίως στην αδιευκρίνιστη ψήφο.

■ 2,39 για τους ΑΝ.ΕΛΛ., οι οποίοι δεν έμπαιναν στη Βουλή με βάση τις δημοσκοπήσεις, αλλά στις εκλογές μπήκαν και μάλιστα με ποσοστό υψηλότερο από το ΠΑΣΟΚ. Και αυτή η διαφορά οφείλεται κυρίως στην αδιευκρίνιστη ψήφο.

■ Για τα υπόλοιπα κόμματα οι διαφορές είναι μεν ίσες, χαμηλότερες ή πολύ χαμηλότερες από το 1%, αλλά, με δεδομένο το ποσοστό που πήραν στις εκλογές, είναι πολύ σημαντικές.

ΙΙΙ. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την ανάλυση που έγινε στο άρθρο αυτό μπορούν να εξαχθούν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα σχετικά με την έκβαση των εκλογών της 20.9.15.

(α) Η αδιευκρίνιστη ψήφος, η οποία μειώθηκε (όχι, όμως, πολύ) στις δημοσκοπήσεις που έγιναν τις τελευταίες μέρες πριν από τις εκλογές της 25.1.15, θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα.

(β) Το ενδεχόμενο 8- ή 9-κομματικής Βουλής (σε ενδεχόμενη είσοδο στη Βουλή των κομμάτων ΛΑ.Ε., Ενωσης Κεντρώων και ΑΝ.ΕΛΛ.) είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει μείωση των ποσοστών που θα πάρουν τα δύο πρώτα κόμματα σε σύγκριση με εκείνα που πέτυχαν στις εκλογές της 25.1.15.

(γ) Η διαφορά των ποσοστών του πρώτου από το δεύτερο κόμμα είναι, επίσης, πολύ πιθανό να είναι πολύ μικρότερη από εκείνη στις εκλογές του Ιανουαρίου. Τέλος,

(δ) Αν τα παραπάνω επαληθευτούν όταν ανοίξουν οι κάλπες, η κυβέρνηση που πρέπει οπωσδήποτε να σχηματιστεί αμέσως μετά, θα είναι κυβέρνηση συνασπισμού κομμάτων που θα συμφωνήσουν σε ένα κοινό πρόγραμμα.

*πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ