Καρκίνος και χρηματική ποινή

Παλιότερα τους πέταγαν στον Καιάδα. Αργότερα τους έβαζαν σε ποταμόπλοια που ανεβοκατέβαιναν χωρίς σταθμούς τα ποτάμια της Κεντρικής Ευρώπης. Μετά τους έκλειναν στα σπίτια τους και τους άφηναν εκεί να αργοπεθάνουν.

Αργότερα ιδρύθηκαν λεπροκομεία. Οι πάσχοντες από σωματικά ή ψυχικά νοσήματα πάντα έπρεπε να εξαφανιστούν από την κοινή θέα, οι γέροι και οι ανάπηροι να εκτοπιστούν.

Στην πολιτισμένη δυτική κοινωνία μας, οι αποκλεισμοί αυτοί έχουν πάψει να είναι θεσμοθετημένοι – όχι και εντελώς, βέβαια: συνεχίζουμε να έχουμε τρελοκομεία και γηροκομεία και άλλα άσυλα, παρόλο που τα αποκαλούμε με πιο καθωσπρέπει και πολιτικώς ορθά ονόματα.

Από παλιά οι άνθρωποι φοβούνταν, αποστρέφονταν και καταδίκαζαν τη διαφορετικότητα, ακόμα κι αν αυτή ήταν μια τυχαία απόκλιση από τον γενικό κανόνα της ευρωστίας. Οι άνθρωποι όφειλαν να είναι νέοι και υγιείς, κάθε τι άλλο ήταν καταδικαστέο, γιατί εμπεριείχε τον φόβο του αγνώστου, του θανάτου.

Δεν είναι σημείο των καιρών ο αποτροπιασμός για την αρρώστια. Ομως είναι σημείο των καιρών η κοστολόγησή της και πολύ περισσότερο η ποινικοποίησή της.

Μόνο σοκ και δέος μπορεί να προκαλέσει η ιδέα του υπουργού Υγείας για την υποχρεωτική πρόληψη του καρκίνου. Θα επιβάλλονται, λέει, υποχρεωτικές εξετάσεις για τέσσερα είδη καρκίνου και όποιος δεν τις κάνει, αν αρρωστήσει, θα πληρώνει το 50% του κόστους της θεραπείας του.

Κι αυτό επειδή, συνεχίζει το υπουργικό σκεπτικό, το κόστος για την αντιμετώπιση των καρκίνων αυτών είναι πολύ μεγάλο και αναμένεται να αυξηθεί την επόμενη εικοσαετία.

Μα ποιος αυταρχικός νους σκέφτηκε ότι η πρόληψη μπορεί να είναι υποχρεωτική; Αν το άτομο δεν θέλει να υφίσταται προληπτικές ιατρικές παρεμβάσεις -εξετάσεις, εμβόλια- δεν δικαιούται κανείς να το υποχρεώσει να τις υποστεί.

Τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα της υγείας δεν μπορούν να γίνονται αντικείμενο υπουργικών αποφάσεων. Η φροντίδα της υγείας είναι ατομικό δικαίωμα και ατομική επιλογή˙ νόμος του κράτους μπορεί να γίνει μόνο η υποχρέωση για δωρεάν παροχή της φροντίδας αυτής.

Επειδή, ασφαλώς, η πρόληψη είναι καλή ιδέα, εκείνο που θα έπρεπε να σκεφτεί το υπουργείο είναι πώς θα διαπαιδαγωγήσει τους πολίτες να εντάξουν προληπτικές πρακτικές στην καθημερινή τους ζωή: να πηγαίνουν τακτικά στον οδοντίατρο, στον οφθαλμίατρο, στον παθολόγο, στον καρδιολόγο, στον γυναικολόγο οι γυναίκες και στον ουρολόγο οι άντρες. Να υιοθετήσουν το ασφαλές σεξ.

Να κάνουν ετήσιους έλεγχους υγείας, τουλάχιστον από μια ηλικία και μετά, έστω και αν αισθάνονται υγιείς. Να μην κάνουν μόνοι τους διαγνώσεις και να μην παίρνουν φάρμακα χωρίς την αιτιολογημένη σύσταση του γιατρού. Με πλατιές και πειστικές εκστρατείες ενημέρωσης, το υπουργείο θα έπρεπε να παρέμβει στις ιδέες των πολιτών για τη φροντίδα της υγείας τους.

Ομως, οι διαδικασίες για να επισκεφτεί κάποιος τον γιατρό, αν δεν πρόκειται για επείγον περιστατικό, είναι τόσο δύσκολες και χρονοβόρες και η συμμετοχή του ασφαλισμένου (ο ανασφάλιστος είναι ήδη προγραμμένος και δεν απασχολεί πια κανέναν) για τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις τόσο υψηλή, ώστε ο καθένας αποθαρρύνεται εκ προοιμίου, πολύ περισσότερο μάλιστα αν δεν έχει εμφανή ή πιεστικό λόγο για να το κάνει.

Επομένως, πριν σκεφτεί ο κ. Κουρουμπλής ότι μπορεί να διατάξει τις υποχρεωτικές -και στοχευμένες- εξετάσεις, θα έπρεπε να εξασφαλίσει την αβίαστη πρόσβαση των πολιτών στο σύστημα υγείας. Θα έπρεπε, επίσης, να εφοδιάσει το σύστημα κατάλληλα ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί.

Από κοινωνική ευαισθησία, το επιχείρημά του θα έπρεπε να είναι ότι οι ίδιοι οι πολίτες θα ωφελούνταν αν προλάμβαναν μια αρρώστια στα αρχικά της στάδια – κι όχι ότι έτσι θα γλίτωνε λεφτά το υπουργείο του. Δυστυχώς, η επιβολή χρηματικής ποινής για τον καρκίνο σβήνει μονοκοντυλιά τα όνειρα όσων είδαν στην πρώτη αριστερή κυβέρνηση την ελπίδα για καλύτερες συνθήκες – και στην υγεία.

Πηγή