Πέντε τελεσίγραφα από τους θεσμούς για τη δόση των 25 δισ.

Πέντε «τελεσίγραφα» βάζουν στο τραπέζι οι εκπρόσωποι της Ε.Ε., του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και του ΕSM στην κυβέρνηση με την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της διαπραγμάτευσης αύριο το μεσημέρι. Αυτά αφορούν: ασφαλιστικό, εργασιακά, «κόκκινα» δάνεια-ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, ιδιωτικοποιήσεις και φορολογικό.

Από τις αποφάσεις που θα πάρει η Αθήνα στα πέντε αυτά μεγάλα «αγκάθια», τα οποία είναι συνδεδεμένα με τη δόση των 25 δισ. ευρώ, θα εξαρτηθεί αν οι συζητήσεις προχωρήσουν στη δεύτερη και πιο ουσιαστική φάση. Θα κριθεί, εν πολλοίς, αν μπορεί να τηρηθεί ο στόχος για συμφωνία και ψήφιση του νέου Μνημονίου και των προαπαιτούμενων έως τις 18 Αυγούστου ή θα οδηγηθούμε σε νέο δάνειο-γέφυρα.

Πρόκειται για αποφάσεις οι οποίες θα δοκιμάσουν τη συνοχή της κυβέρνησης, από τη στιγμή που οι πιστωτές στο θέμα του ασφαλιστικού έθεσαν ως προϋπόθεση για τη χορήγηση ενός νέου δανείου την αύξηση έως και 17 έτη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, κλείνοντας την πόρτα στους εργαζομένους που ήταν μια «ανάσα» από την πρόωρη σύνταξη.

Η πρόταση των θεσμών που παρουσιάστηκε χθες στον αρμόδιο υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο προβλέπει κλιμακωτή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το δεύτερο εξάμηνο του έτους έως και το 2022. Από το 2023 και μετά όλοι οι ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτούνται είτε στα 62 έτη με 40 χρόνια προϋπηρεσίας είτε στα 67 έτη.

Με δεδομένη την πολύ υψηλή ανεργία που αφήνει εκτός παραγωγής ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, οι μεγάλοι «χαμένοι» αυτής της προσαρμογής μακροπρόθεσμα θα είναι οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, σε σχέση με τους δημόσιους υπαλλήλους.

Οι τελικές προτάσεις για το νέο ασφαλιστικό θα είναι έτοιμες τον Οκτώβριο, ενώ αλλαγές θα υπάρξουν και στην αγορά εργασίας. Οπως έγινε γνωστό, στη νέα διαπραγμάτευση για τα εργασιακά θα εμπλακούν και διεθνείς οργανισμοί, όπως η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας και η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Κοινωνικού Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνεια κυβέρνηση και θεσμοί δεν έχουν ακόμη καταλήξει ποιο μοντέλο θα προκριθεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί το εκρηκτικό πρόβλημα των δανείων αυτών ύψους 110 δισ. Αν δηλαδή θα είναι μια «κακή τράπεζα» με συμμετοχή ιδιωτών και ενεργητική διαχείριση των δανείων ή δημόσιος ενδιάμεσος φορέας, όπως έχει προτείνει η κυβέρνηση, που θα αγοράζει και θα διαγράφει δάνεια μόνο των οικονομικά αδύναμων πολιτών.

Οσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, η κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο τελικό σχήμα του νέου ταμείου αποκρατικοποιήσεων, το οποίο θα αποτελέσει το όχημα για έσοδα 50 δισ. ευρώ σε βάθος 30 ετών. Στην κατεύθυνση αυτή ο υπουργός Οικονομικών θέλει να δώσει έμφαση στην αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου ώστε να αποφέρει διαρκή έσοδα και όχι μια κι έξω τα λεφτά από την πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου του Δημοσίου.

Στις συνομιλίες που έχουν ξεκινήσει και συνεχίζονται και σήμερα οι ξένοι πιέζουν για πωλήσεις-εξπρές των περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ για να «ξεκολλήσουν» τα νούμερα των εισπράξεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων ανήλθαν σε 201 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2015, ενώ για το σύνολο του 2014 σε μόλις 384 εκατ. ευρώ.

Ο προϋπολογισμός προβλέπει για φέτος εισπράξεις 2,5 δισ. ευρώ. Στο μέτωπο των τραπεζών, οι εμπλεκόμενες πλευρές συμφωνούν η ανακεφαλαιοποίηση να γίνει από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το τέλος του έτους, ώστε να μην ενεργοποιηθεί η κοινοτική οδηγία για το bail in.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάστηκε και το σενάριο της απευθείας δανειοδότησης των τραπεζών από τον ESM (ώστε να μην επιβαρυνθεί το χρέος και κατ’ επέκταση οι φορολογούμενοι), αλλά απορρίφθηκε καθώς κρίθηκε ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το κούρεμα καταθέσεων δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ακόμα και πριν από την ενεργοποίηση της κοινοτικής οδηγίας.

Πέμπτο μεγάλο «αγκάθι» στα πλευρά της κυβέρνησης είναι οι αλλαγές στους φόρους. Αυτές «πιάνουν» από αγρότες που θα φορολογούνται ως επιχειρηματίες και με συντελεστή 26% από 13% σήμερα και ενοικιαστές καθώς αυξάνονται οι φόροι στα ενοίκια, μέχρι και την εισφορά αλληλεγγύης που το 2016 ενσωματώνεται στη φορολογική κλίμακα. Ταυτόχρονα, μόνιμο χαρακτήρα παίρνει ο ΕΝΦΙΑ, ενώ καταργείται το επίδομα του πετρελαίου θέρμανσης που λαμβάνουν σήμερα τα νοικοκυριά.

Αναλυτικότερα, τα πέντε «αγκάθια» της διαπραγμάτευσης έχουν ως εξής:

1 Ασφαλιστικό: Οριστικό τέλος στις πρόωρες βάζουν οι θεσμοί αυξάνοντας σταδιακά, μέχρι και το 2022, τα έτη συνταξιοδότησης ώς και 17 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι μητέρα 50 ετών με ανήλικο τέκνο που θα έβγαινε φέτος σε σύνταξη, με το νέο καθεστώς θα… χαιρετήσει την υπηρεσία της στα 56,5 χρόνια της. Δηλαδή έπειτα από 6,5 χρόνια και εφόσον δεν μεσολαβήσει κάποιο άλλο ασφαλιστικό που θα ανατρέψει αυτά τα δεδομένα. Τα όρια συνταξιοδότησης αυξάνονται κλιμακωτά (σ.σ. βλέπε σχετικό πίνακα) για τα υπόλοιπα χρόνια ως εξής: Σε 8 έτη το 2016, 9,5 έτη το 2017, 12,5 έτη το 2019, 14 έτη το 2020, 15,5 έτη το 2021 για να καταλήξει στα 17 έτη το 2022. Οπως έγινε γνωστό, δεν θα επηρεαστούν όσοι έχουν θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα έως 30 Ιουνίου 2015 (150.000 άτομα). Από το 2023 και μετά όλοι οι ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτούνται είτε στα 62 έτη με 40 χρόνια προϋπηρεσίας είτε στα 67 έτη. Με δεδομένη την πολύ υψηλή ανεργία που αφήνει εκτός παραγωγής ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, οι μεγάλοι «χαμένοι» αυτής της προσαρμογής μακροπρόθεσμα θα είναι οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, σε σχέση με τους δημόσιους υπαλλήλους. Ολοι πάντως χάνουν βραχυπρόθεσμα τα προνόμια της πρόωρης συνταξιοδότησης και υπόκεινται σε συνεχόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησής τους.

2 Εργασιακά: Η κυβέρνηση πρότεινε στους θεσμούς να προστεθεί, στην ομάδα εργασίας που θα συσταθεί για την αξιοποίηση των «βέλτιστων πρακτικών» που ισχύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκτός του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) και εκπρόσωπος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Πρόκειται για την επιτροπή που έχει εκδώσει την τελευταία πενταετία 12 αποφάσεις, με τις οποίες καταγγέλλει τις μνημονιακές πολιτικές που ακολουθήθηκαν στην Ελλάδα, θεωρώντας ότι αντίκεινται στην κοινοτική νομοθεσία. Η ελληνική πλευρά δεσμεύτηκε επίσης να αλλάξει διάταξη που ενσωματώθηκε από λάθος στον πρόσφατο νόμο για την επικύρωση της συμφωνίας με τους θεσμούς και η οποία «παγώνει» την κρατική χρηματοδότηση στα επίπεδα του 2015 έως το 2021. Οι συζητήσεις για τα εργασιακά θα συνεχιστούν και σήμερα σε τεχνικό επίπεδο.

3 «Κόκκινα» δάνεια-ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών: «Ψηλά» στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης θα βρεθούν σήμερα τα «κόκκινα» δάνεια και οι ανάγκες για νέα κεφάλαια των τραπεζών. Οι υπουργοί Ευκλείδης Τσακαλώτος και Γιώργος Σταθάκης θα συζητήσουν σήμερα το μεσημέρι με τους εκπροσώπους των θεσμών το μοντέλο με το οποίο θα επιχειρηθεί να αντιμετωπιστεί το εκρηκτικό πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων ύψους 110 δισ. ευρώ. Αν δηλαδή θα είναι μια «κακή τράπεζα» με συμμετοχή ιδιωτών και ενεργητική διαχείριση των δανείων ή δημόσιος ενδιάμεσος φορέας, όπως έχει προτείνει η κυβέρνηση, που θα αγοράζει και θα διαγράφει δάνεια μόνο των οικονομικά αδύναμων πολιτών. Στο μέτωπο των τραπεζών, οι εμπλεκόμενες πλευρές συμφωνούν η ανακεφαλαιοποίηση να γίνει από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το τέλος του έτους, ώστε να μην ενεργοποιηθεί η κοινοτική οδηγία για το bail in.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάστηκε και το σενάριο της απευθείας δανειοδότησης των τραπεζών από τον ESM (ώστε να μην επιβαρυνθεί το χρέος και κατ’ επέκταση οι φορολογούμενοι), αλλά απορρίφθηκε καθώς κρίθηκε ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το κούρεμα καταθέσεων δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ακόμα και πριν από την ενεργοποίηση της κοινοτικής οδηγίας.

4 Φορολογικό: Μάχη για να μην εφαρμοστούν από φέτος οι αυξήσεις φόρων σε αγρότες δίνει η κυβέρνηση μετά τις χθεσινές συζητήσεις που είχε με τους δανειστές για τη νέα φορολογική πολιτική. Στο τελεσίγραφό τους οι πιστωτές ζητούν να καταργηθούν σταδιακά οι φοροαπαλλαγές των αγροτών και να αυξηθούν οι φόροι. Πρότασή τους είναι να αυξηθεί ο φορολογικός συντελεστής από το 13% στο 26% και να καταργηθεί η επιδότηση πετρελαίου για τις αγροτικές καλλιέργειες. Το μέτρο να τεθεί σε ισχύ από τα φετινά κιόλας εισοδήματα. Την ίδια στιγμή, αυξήσεις έρχονται και στους φόρους για όσους εισπράττουν εισοδήματα από ενοίκια με στόχο την είσπραξη 360 εκατ. ευρώ. Οι συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια αυξάνουν από το 11% στο 15% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ και από 33% σε 35% για ποσά ενοικίων πάνω από 12.000 ευρώ. Από την άλλη, οι πιστωτές κλείνουν το μάτι στην κυβέρνηση για τις αλλαγές στον φετινό ΕΝΦΙΑ.

5 Ιδιωτικοποιήσεις: Ιδιαίτερη βαρύτητα στο τελικό σχήμα του νέου ταμείου αποκρατικοποιήσεων δίνουν οι θεσμοί, το οποίο θα αποτελέσει όχημα για έσοδα 50 δισ. ευρώ σε βάθος 30 ετών. Στην κατεύθυνση αυτή ο υπουργός Οικονομικών θέλει να δώσει έμφαση στην αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου ώστε να αποφέρει διαρκή έσοδα και όχι μια κι έξω τα λεφτά από την πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου του Δημοσίου. Το πρώτο εξάμηνο του 2015, οι ιδιωτικοποιήσεις περιήλθαν σε ουσιαστική στασιμότητα, αφού μερικές δρομολογημένες διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων διακόπηκαν (πρόγραμμα διαχείρισης απορριμμάτων, αξιοποίηση του Ελληνικού) ή αναβλήθηκαν (ΟΛΠ, ΔΕΗ). Τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων ανήλθαν σε μόλις 201 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2015 ενώ για το σύνολο του 2014 σε μόλις 384 εκατ. ευρώ. Στον προϋπολογισμό είχαν προβλεφθεί για φέτος εισπράξεις 2,5 δισ. ευρώ.

Αναδρομική παρακράτηση στις επικουρικές

Την εγκύκλιο με την οποία αυξάνεται αναδρομικά από το 4% στο 6% το ποσοστό παρακράτησης από τις χορηγούμενες κύριες συντάξεις για την ασφάλιση κλάδου παροχών ασθενείας των συνταξιούχων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εξέδωσε το ΙΚΑ. Στην εγκύκλιο αναφέρεται πως από την 1η Ιουλίου 2015 το ποσοστό εισφοράς για υγειονομική περίθαλψη που παρακρατείται από τις κύριες συντάξεις όλων των ασφαλιστικών οργανισμών, του Δημοσίου και του ΝΑΤ, διαμορφώνεται σε 6% από 4%. Ξεκαθαρίζεται δε πως το ανωτέρω ποσοστό υπολογίζεται επί του αρχικού μεικτού μηνιαίου ποσού της κύριας σύνταξης, η οποία συνεχίζει να ισχύει. Τα ποσά της εισφοράς που προκύπτουν ως διαφορά για τις ήδη χορηγούμενες συντάξεις των μηνών Ιουλίου και Αυγούστου 2015 θα παρακρατηθούν από τη σύνταξη του Σεπτεμβρίου 2015.

 Μάριος Χριστοδούλου για την Εφημερίδα των Συντακτών