Η δύσκολη ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και αντίστασης

γράφει ο Γιάννης Α. Μυλόπουλος *

Επιχαίρει η μνημονιακή αντιπολίτευση ότι ο εξαιρετικά επώδυνος πλην αναγκαστικός συμβιβασμός στον οποίο οδηγήθηκε η κυβέρνηση Τσίπρα δικαιώνει τη μνημονιακή πολιτική των κυβερνήσεων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Κι ακόμη, διακινεί θριαμβευτικά τον νέο μύθο, αυτόν του τέλους της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών πολιτικών δυνάμεων.

Αλλά και η αυτοπροσδιοριζόμενη ως «αριστερή» εσωκομματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ κινείται στο ίδιο μήκος κύματος, κατηγορώντας ευθέως πρωθυπουργό και ηγετική κυβερνητική ομάδα για ασυνέπεια λόγων και έργων και κατακρίνοντάς τους για δεξιά στροφή, αφού εφαρμόζουν ό,τι ακριβώς επέκριναν όλα αυτά τα χρόνια.

Κατά πόσο όμως η σημερινή κυβερνητική πολιτική προσομοιάζει με εκείνη των λεγόμενων μνημονιακών κυβερνήσεων; Και κατά πόσον ένας επώδυνος για τη χώρα συμβιβασμός, ύστερα από εξαντλητική διαπραγμάτευση, συνιστά ασυνέπεια και αλλαγή πορείας;

Μια σύντομη αναδρομή στο πρόσφατο πολιτικό παρελθόν διαλύει τους μύθους που για προφανείς πολιτικούς λόγους κατασκευάζει τόσο η κοινοβουλευτική όσο όμως και η εσωκομματική αντιπολίτευση της κυβέρνησης Τσίπρα.

1. Οι κυβερνήσεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ υπέγραψαν τα μνημόνια χωρίς καμία διαπραγμάτευση. Δέχτηκαν να εφαρμόσουν αδιαμαρτύρητα ό,τι ακριβώς τους επέβαλαν οι διεθνείς δανειστές. Σε αντίθεση με την κυβέρνηση Τσίπρα, η οποία, συνεπής στις αρχές και τις προεκλογικές της δηλώσεις, διαπραγματεύτηκε σκληρά και επίμονα, αγωνιζόμενη να διαμορφώσει ευνοϊκότερους όρους για τη χώρα. Και υπέκυψε μόνον όταν ως η μόνη εναλλακτική ήταν πλέον η αυτοκαταστροφική έξοδος από Ευρωπαϊκή Ενωση και ευρώ.

2. Η εφαρμογή των μνημονίων από τις κυβερνήσεις Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ συνιστούσε συνειδητή επιλογή, καθώς οι εμπνευστές της πίστευαν στην αποτελεσματικότητα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της λιτότητας για τους πολλούς και του πλουτισμού για τους λίγους.

Δεν είναι και τόσο μακριά άλλωστε η εποχή του success story του κ. Σαμαρά... Σε αντίθεση, η κυβέρνηση Τσίπρα υποδέχεται το μνημόνιο ως πολιτική ήττα και ως αποτέλεσμα επώδυνου συμβιβασμού, μετά από άνισο αγώνα με τα θηρία του διεθνούς νεοφιλελευθερισμού. Με ό,τι αυτό σημαίνει για τη συνέχιση του αγώνα για την οριστική έξοδο από τα σημερινά δεσμά.

3. Η νομιμοποιητική βάση των μνημονιακών πολιτικών των κυβερνήσεων Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ στηρίχτηκε στο, ευνοϊκό για τους ενόχους του δημοσιονομικού εκτροχιασμού και τους υπευθύνους του χρέους, ιδεολόγημα της κοινής ευθύνης όλων αφενός και της ελληνικής ενοχής αφετέρου. Το «μαζί τα φάγαμε» έδωσε άλλοθι στις κυβερνήσεις Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να αναλάβουν το έργο να σώσουν τη χώρα από την κρίση που εκείνες προκάλεσαν. Επιπλέον, η εικόνα του φυγόπονου Ελληνα που έτρωγε τα λεφτά των ευσυνείδητων και εργατικών Ευρωπαίων, που εντέχνως καλλιεργήθηκε και σκοπίμως διακινήθηκε διεθνώς, αφαίρεσε κάθε δικαίωμα αντίδρασης από την πληττόμενη από τη λιτότητα ελληνική κοινωνία, η οποία ευλόγως έπρεπε να πληρώσει το τίμημα της απερισκεψίας της. Σήμερα, μετά έξι μήνες διεθνοποίησης της ελληνικής τραγωδίας, η διεθνής κοινή γνώμη γνωρίζει πλέον όλη την αλήθεια...

4. Κοινή συνισταμένη της πολιτικής των κυβερνήσεων Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ ήταν η πεποίθηση ότι το χρέος ήταν βιώσιμο. Σήμερα, ύστερα από τις εύστοχες και επίμονες παρεμβάσεις της κυβέρνησης Τσίπρα, η διεθνής κοινή γνώμη αρχίζει να αναγνωρίζει τη μη διαχειρισιμότητα του χρέους και να αποδέχεται την ιδέα της αναδιάρθρωσής του.

5. Το αποτέλεσμα της μακράς διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης Τσίπρα με τους δανειστές είναι οι συγκριτικά καλύτεροι όροι του νέου μνημονίου. Το τριετούς διάρκειας πρόγραμμα των 85 δισ. ευρώ, το αναπτυξιακό πακέτο των 35 δισ., τα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και η αναγνώριση της ανάγκης αναδιάρθρωσης του χρέους, καμία σχέση δεν έχουν με τους καθολικά επαχθείς όρους των προηγούμενων μνημονίων.

6. Η κοινωνικά άδικη επιλογή της εσωτερικής κατανομής των βαρών αποκλειστικά στους πολλούς και αδύνατους οικονομικά, δυσχέραινε έτι περαιτέρω την κατάσταση για τα πλατιά λαϊκά στρώματα επί κυβερνήσεων Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ. Σε αντίθεση, η σημερινή κυβέρνηση έχει βάλει στο στόχαστρο σε πρώτη προτεραιότητα τους λίγους και οικονομικά ισχυρούς, που μέχρι σήμερα βρίσκονταν συστηματικά στο απυρόβλητο. Αν φανεί συνεπής στις υποσχέσεις της, η εφαρμογή πολιτικής κοινωνικής δικαιοσύνης θα κάνει τη διαφορά.

7. Τέλος, η άτακτη υποχώρηση και η έξοδος από την νεοφιλελεύθερης πολιτικής κυριαρχίας σημερινή Ενωμένη Ευρώπη, που ανεύθυνα προτείνουν οι εσωκομματικοί αντίπαλοι της κυβέρνησης, δεν συνιστά πράξη ηρωική και αγωνιστική, αλλά αντίθετα, πορεία προς τη διεθνή απομόνωση και την αυτοκαταστροφή, μια και οι συνέπειές της για τη χώρα και τον λαό θα είναι δυσβάστακτες. Αντίθετα, η επιλογή της παραμονής και η προσπάθεια της εκ των έσω αμφισβήτησης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών είναι μια επιλογή γνήσια αγωνιστική και κυρίως υποσχόμενη ένα καλύτερο αύριο για τους ευρωπαϊκούς λαούς, σε μια Ευρώπη κοινωνικά δίκαιη και πολιτικά δημοκρατική.

Η δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στον ρεαλισμό και την ευθύνη αφενός και την αντίσταση και την ανατροπή αφετέρου, που ακολουθεί η κυβέρνηση Τσίπρα για την υπέρβαση της κρίσης χρέους και την αλλαγή σε Ελλάδα και Ευρώπη, έχει συντριπτικά πλεονεκτήματα τόσο απέναντι στους εγχώριους εκφραστές της νεοφιλελεύθερης πολιτικής των δανειστών όσο και απέναντι στους αυτοαποκαλούμενους «αριστερούς» της εσωκομματικής αντιπολίτευσης.

Γι' αυτό άλλωστε και η σημερινή κυβέρνηση εξακολουθεί να διατηρεί το εκλογικό πλεονέκτημα με το μέρος της...

* καθηγητής, τ. πρύτανης ΑΠΘ

Πηγή